Processen aan boord zijn soms complex, onvoorspelbaar en gevaarlijk. Aan de kapitein en de bemanning de taak om de veiligheid te waarborgen. Bijvoorbeeld door een ’toolboxmeeting’ te houden waarin de veiligheidsrisico’s worden besproken. Maar hoe ligt het wanneer er werknemers van buiten bij het werk betrokken zijn, zoals onderhoudsmonteurs of personeel van het overslagbedrijf? Die vallen ook onder de verantwoordelijkheid van de kapitein, die tenslotte het gezag heeft over iedereen op het schip.
‘Hierbij kan een situatie ontstaan waarbij de kapitein weliswaar verantwoordelijk is, maar geen invloed kan uitoefenen op het verloop van de handeling. Denk hierbij aan lokale regels of vakbonden die de handelingen van de kapitein en zijn bemanning inperken’, schrijft de OVV.
Die illustreert dit met meerdere voorbeelden, waaronder dit voorval: op een Nederlands schip in een Britse haven was een matroos het dek aan het vegen. Hij struikelde en viel overboord door een opening in de reling. Hij liep lichte verwondingen op. De opening bevond zich boven een bolder aan dek en was normaal gesproken afgesloten met een ketting. Deze ketting was echter verwijderd door een stuwadoor om daar van het schip op de kade te stappen, in plaats van de loopplank te gebruiken.
Derden aan boord kunnen dus ook voor onverwachte situaties zorgen, stelt de OVV. ‘De bemanning is hier soms niet van op de hoogte. (…) En het is niet altijd mogelijk overal aan boord continu toezicht te houden, omdat daarvoor niet genoeg bemanningsleden aan boord zijn.’
Het gaat om een probleem dat van situatie tot situatie anders is. Bijvoorbeeld: de kapitein en stuurman zijn verantwoordelijk voor het laden. Maar daarbij vertrouwen ze op de kennis en kunde van de stuwadoors. De OVV raadt aan vooraf goede afspraken te maken, bijvoorbeeld in de vorm van een toolboxmeeting waar ook walpersoneel bij betrokken is.
Ongevallenstatistiek
Over de eerste helft van 2023 rapporteerde de Onderzoeksraad 58 ongevallen in de zeevaart die onder haar onderzoekstaak vielen. De grootste categorie waren arbeidsongevallen (37 keer waarvan twee ‘very serious’). Verder worden zeven aanvaringen gerapporteerd en zeven gevallen van technische storing. Voor de binnenvaart werden negen gevallen onderzocht, waarvan zeven aanvaringen.
Een greep uit de onderzoeken en meldingen
Gangway
In de haven van Lauwersoog viel 6 december 2022 een Pools bemanningslid van het offshore-schip Ary tussen wal en schip. In de rapportage concludeert de Vanuatu Maritime Service (het schip vaart onder de vlag van Vanuatu) dat de gangway aan boord van de Ary lag in verband met het getij. Na een autoreis uit Polen besloot het bemanningslid zonder overleg aan boord te gaan. Dit gebeurde zonder persoonlijke beschermingsmiddelen en zonder dat de gangway was uitgelegd.
Stuwadoors
Op 28 december 2022 lag het Nederlandse RoRoschip Kraftca in het Finse Kotka. De bemanning was met lokale stuwadoors stalen steunbalken van het schip aan het verplaatsen. Daarbij werd de voorman van de stuwadoors door schuivende balken geraakt. Hij viel op een lager gelegen dek en de balken vielen op hem. Hij overleed ter plekke.
Loods
Op 30 maart 2023 vond op de Noordzee bij IJmuiden een dodelijk ongeval plaats bij het overzetten van een loods van de loodsboot naar een zeeschip. Een bemanningslid van de loodsboot raakte bekneld tussen de loodsboot en het zeeschip. De Onderzoeksraad is naar aanleiding van dit voorval een onderzoek begonnen. Dit onderzoek is nog niet afgerond.
Incidenten
De OVV doet niet voor elk incident uitgebreid onderzoek. Een kleine greep uit de meldingen in de eerste helft van 2023 die niet verder werden onderzocht. Het gaat vooral om incidenten in de binnenvaart.
Westerschelde, 25 januari 2023. Rond 21:25 uur kreeg de Belgische binnenvaarttanker Zinnia geladen met palmolie, roer- en motorproblemen. Het schip raakte uit koers, waardoor het de zeegaande tanker Torm Signe, geladen met benzine, licht raakte.
Waal, 1 februari 2023. Het Nederlandse vrachtschip H&S Wisdom was in de opvaart op de Waal, toen het in aanvaring kwam met de Duitse binnenvaartanker Carolin, die in de afvaart was. Beide schepen liepen schade op.
Waal, 22 februari 2023. Omstreeks 10:00 uur vond op de Waal in de bocht van Erlecom een aanvaring plaats tussen het Poolse binnenvaartschip Stanley en de Duitse binnenvaarttanker Callisto. De Stanley was in de afvaart, de Callisto in de opvaart. Bij de aanvaring heeft de met schroot geladen Stanley zoveel schade aan de romp opgelopen dat het schip dreigde te zinken.
Nauw van Bath, Westerschelde, 6 mei 2023. Op 6 mei rond 23:20 uur is er een aanvaring geweest tussen twee schepen ter hoogte van boei 74 in het Nauw van Bath. Het Panamese containerschip Ever Globe en de Liberiaanse olietanker Kriti Emerald waren onderweg naar zee en hebben zijdelings contact gemaakt en zijn vervolgens voor langere tijd aan elkaar blijven hangen door aanzuiging. Tijdens het contact is de loopplank van de olietanker afgebroken en in het water gevallen. Er waren geen slachtoffers en er was geen uitstroom.
Atlantische Oceaan, 28 december 2022. Aan boord van het Nederlandse passagiersschip Nieuw Statendam struikelde een bemanningslid rond 23:00 uur van de trap. Door een gebroken veter kwam zijn schoen los bij het afdalen van de trap, waarna hij struikelde en zijn enkel brak. De rederij zal bemanning attenderen op het op tijd vervangen van veters bij slijtage.
U las zojuist één van de gratis premium artikelen
Wilt u onbeperkt lezen? Word abonnee en krijg toegang tot unieke maritieme vakinformatie waarmee u altijd up-to-date bent.
Bent u al abonnee?