Het stremmen van bruggen gedurende de spits, een spitsuursluiting, stond in de aanloop naar de Provinciale Statenverkiezing van 15 maart in de Kieswijzer van de provincie Zuid-Holland. Na de verkiezingen werd voormalig staatssecretaris Fred Teeven (VVD) gevraagd mogelijke coalities te verkennen. De twee opties die hij ziet, blijken allebei voor een spitsuursluiting te zijn. Maar gaat die er nu dan ook echt komen?
Van Aelst vindt het een slecht idee. ‘Het is heel gevoelsmatig. Je staat in de file en de brug is open. Dan denk je dat het door die brug komt. Maar een spitsuursluiting voor de binnenvaart heeft veel grotere gevolgen. Ik heb nooit begrepen waarom die economische belangen, die van het wegverkeer en de binnenvaart, niet goed met elkaar worden vergeleken.’
Bekijk de hele uitzending hier
Van Aelst heeft wel het idee dat de binnenvaart meer in beeld is bij de verschillende politieke partijen. ‘Maar uit dit idee blijkt ook wel, dat het beeld van de binnenvaart nog niet goed is. Daar gaan we als SP wel aan werken. Wij zijn voor de binnenvaart. Die vaarwegen liggen er en worden onvoldoende benut.’
Lammeschansbrug
Schipper en ASV-bestuurslid Machiel Smitsman, die veel op de provinciale vaarwegen van Zuid-Holland vaart, is niet bang dat het er ook daadwerkelijk van komt. ‘Dit soort standpunten worden gebruikt om even stemmen te winnen. Het speelt in, zoals Lies van Aelst al aangeeft, op het onderbuikgevoel van de kiezer. Het gevolg voor de binnenvaart van een sluiting van twee uur is gigantisch. Het is tijdens de spits ook niet altijd even druk en dan is zo’n sluiting onnodig.’
Uit de praktijk weet Smitsman dat het op een andere manier kan. ‘Bij de Lammeschansbrug in Leiden bijvoorbeeld. Daar laat de operator ons soms weten dat we even 10 minuten moeten wachten voor een “rondje verkeer”, dat werkt ook prima.’
Precies naar die Lammeschansbrug deed Wouter van der Geest in 2011 onderzoek, toen nog als student Verkeerskunde, inmiddels is hij onderzoeker bij Panteia. Van der Geest onderzocht de voor- en nadelen van spitsuursluitingen. ‘Het fileprobleem bij de Lammeschansbrug was niet het gevolg van de brugopeningen, maar van een nabijgelegen verkeersplein. Dat is eigenlijk altijd het geval. Daarnaast hindert een spitsuursluiting het wegverkeer juist wanneer de brug wél weer open gaat. Want, dan moeten er ineens meerdere schepen door en staat de brug lang open.’
Just in time
Niet alleen schiet het wegverkeer er niets mee op. Van der Geest benadrukt ook dat de schade voor de binnenvaart groot is. ‘Het transport van containers is het beste voorbeeld. Dat is allemaal just in time en dat wordt dan verstoord door vertragingen.’
Smitsman sluit zich daarbij aan. ‘In de containervaart is het altijd haasten. Je zult maar net die laatste brug missen. Dan loopt je hele weekplanning door de war.’
Van der Geest: ‘Wanneer de brug eerst twee uur in de ochtend dicht blijft en vervolgens later op de dag nog eens twee uur, dan kost dit vier uur vaartijd. Het is niet zo dat schippers dit later kunnen inhalen, want ze zijn gebonden aan een maximale vaartijd.’
Onbetrouwbaarheid van de binnenvaart zorgt bovendien voor een reverse modal shift, zo stelt Van der Geest. ‘Over de belangrijkste provinciale vaarweg van Zuid-Holland, de Gouwe, liggen flink wat bruggen. Wanneer die dicht blijven kiezen verladers niet meer kiezen voor transport over water, maar over de weg. Daar schiet het wegverkeer al helemaal niets mee op. Er gaat drie miljoen ton over de Gouwe. Alles wat teruggaat naar de weg betekent extra vrachtwagens.’
Rijnstreek
Marco Wubben was niet in de gelegenheid aan te schuiven tijdens de uitzending, maar gaf als secretaris van de afdeling Rijnstreek van Schippersvereniging Schuttevaer wel een reactie. ‘Spitsuursluitingen zijn geen oplossing. Ze zorgen juist voor nog meer oponthoud aan het einde van de spits. Het creëert een waterbed-effect wat ervoor zorgt dat de spits langer duurt.’
Lees ook: