Enkele maanden geleden schreven we al over San Marino als zeevarende natie zonder haven of kustlijn. Nu dient ook Eswatini zich aan, dat evenmin iets met de zee van doen heeft. Zonder veel papierwerk kunnen scheepseigenaren nu geheel legaal de veelkleurige vlag van Eswatini op het achterschip laten wapperen. Voor hen wordt de nieuwe thuishaven Mbabane, de hoofstad van het koninkrijk.
Particulier bedrijf
Eswatini is bijna geheel omgeven door Zuid-Afrika. Het land heeft geen kustlijn, geen haven en geen nautische traditie en is ook geen lid van de IMO. Toch kun je sinds een paar maanden een schip laten registreren bij Eswatini Maritime Affairs. Dat is een particulier bedrijf dat de registraties uit naam van de regering verzorgt. Ook in San Marino gaat dat zo.
Eswatini Maritime Affairs heeft een website (www.ema.org.sz) waarop de aangeboden diensten en voorwaarden staan. Alle scheepstypen zijn welkom, onder de voorwaarde dat ze zeewaardig zijn en niet ouder dan 20 jaar, zo is te lezen. Oudere schepen zijn eventueel ook welkom, maar dan wordt naar verluidt eerst bekeken of ze voldoen aan de eisen van het registratiekantoor.
Emiraten
Waar San Marino in eerste instantie lijkt te mikken op eigenaren van grote superjachten, mikt het land van koning Mswati III op reders met schepen die elders moeilijk terechtkunnen en die erbij zijn gebaat dat zo min mogelijk vragen worden gesteld. De koning zelf zal er waarschijnlijk weinig directe bemoeienis mee hebben, want het administratiekantoor wordt gerund vanuit de Verenigde Arabische Emiraten.
Tekst gaat verder onder de foto.
Het is een heuse one-stop-shop daar in Mbabane. Als je er toch bent kun je bij het kantoor ook een offshore-firma oprichten (binnen een dag geregeld), een ‘fishing license’ voor professionele visserij aanvragen of personeel laten certificeren, om maar een aantal van de diensten te noemen. Het kantoor van de registratieservice is weliswaar gevestigd in Eswatini, als ‘technisch hoofdkwartier’ worden Dubai, Singapore en China opgevoerd.
Eerste tien
Lloyd’s List in Londen, dat het bestaan van Eswatini als nieuwe vlaggenstaat recent ontdekte, zegt dat het register afgelopen november bij het ministerie van Economische Zaken is geregistreerd. Inmiddels varen 10 vrachtschepen onder de vlag van het landje.
In een recent artikel schrijft Lloyd’s List dat aan de eerste inschrijvingen meteen een luchtje zat. Het onderzoeksbureau kwam erachter dat de eerste drie schepen die werden geregistreerd betrokken waren bij de uitvoer van Oekraïens graan door de Russen vanuit onder meer de Krim. Het gaat om het general cargo ship San Damian (IMO 9274331) en de bulkcarriers San Severus (IMO 9385233) en San Cosmas (IMO 9274343). Alle drie hebben connecties met Syrië en vallen onder Amerikaanse sancties.
Een vertegenwoordiger van Eswatini Maritime Affairs laat in een telefoontje met Lloyd’s List weten dat de drie schepen intussen weer zijn uitgeschreven. Dat bericht is bij de rederij kennelijk niet aangekomen, want via AIS zenden de drie nog steeds uit dat ze onder de vlag van Eswatini varen, meldt Lloyd’s List.
Tekst gaat verder onder de foto.
Gabon
Eswatini is niet het enige Afrikaanse land met een scheepsregister dat vooral interessant lijkt voor reders die moeilijke vragen willen voorkomen. Ook Gabon doet recent goede zaken met reders. Het International Ship Registry of Gabon bestaat al langer. Het werd in 2018 opgezet door het in de Verenigde Arabische Emiraten gevestigde Intershipping Services. Na een staatsgreep vorig jaar, waarbij president en voormalig soulzanger Ali Bongo werd afgezet, verdubbelde het aantal schepen met de Gabonese driekleur (groen-geel-blauw).
De oorzaak: Russische tankers met een sanctie omdat ze Russische, Iraanse en Venezolaanse olie vervoerden, werden in grote aantallen omgevlagd naar Gabon. Dat gebeurde nadat het Caribische eilandenstaatje Saint Kitts and Nevis reders onder Amerikaanse druk de wacht aan had gezegd. Midden januari kwamen daar een kleine 50 tankers van het Russische Sovcomflot bij, die tot die tijd onder Liberiaanse vlag voeren.
Good, bad, ugly
In een commentaar schrijft Lloyd’s List over ‘The good, the bad and the ugly’. ‘Het feit dat deze vorm van dienstverlening aan een particulier bedrijf wordt uitbesteed in een land zonder haven, dat met plezier gesanctioneerde schepen inschrijft, is helemaal de zaak van een soevereine staat. Maar of het een goed en veilig idee is? Wij zouden met klem willen beweren dat dit niet het geval is’, klinkt het met droge Engelse humor uit Londen.