Het is een beetje zoals de paaseieren in de supermarkt, de Zwarte Piet-discussie na de zomer of de prijsverhogingen van levensmiddelen. Net wanneer je denkt ‘hè, gelukkig valt het dit jaar mee’, of ‘hé, geen prijsverhogingen dit jaar?’, gebeurt het toch. Een terugkerende gebeurtenis die nooit echt gedaan is.
Iets soortgelijks gebeurt ook in de scheepvaart. Met grote regelmaat worden zaken opgerakeld waarvan je dacht dat ze allang waren opgelost. Neem de ‘nationaliteitseis kapitein’ aan boord van Nederlandse vlagschepen. Onder het ministerschap van Neelie Smit-Kroes (1982-1989) ging het daar, als ik me goed herinner, al over. Ging het eerst over het toelaten van niet-Europese gezellen – Nederlandse, Kaapverdische en Portugese matrozen waren immers véél te duur – de officieren, machinisten én de kapitein met een Nederlands paspoort (en Nederlandse cao) moesten óók worden vervangen. Natuurlijk werd er niet openlijk gezegd dat ze te duur waren. Nee, er was ‘niet voldoende instroom, we kunnen geen nieuwe Nederlandse zeelui krijgen’…
Afgesproken werd dat de officieren niet noodzakelijkerwijs uit Nederland hoefden te komen. De Russen, Oekraïeners en Filipijnen (die laatsten eerst nog uitsluitend in de matrozen- en cateringrangen) stroomden massaal toe. Maar de kapitein bleef de Nederlandse nationaliteit houden. Want wat nu als het schip in oorlogsgebied komt te varen (Eerste en Tweede Golfoorlog)? Moeten we met een lading wapens en een niet-Europese kapitein gaan varen?
De rust keerde terug. Maar net zoals de jaarlijkse lente, kwam ook de discussie weer op gang over de nationaliteit van de kapitein. En weer werd, na dreigementen dat ‘anders de schepen maar omgevlagd moesten worden’, de wet aangepast. De kapiteins konden nu uit de EU en EER-landen (Liechtenstein, Noorwegen en IJsland) worden geronseld. En alleen met een vergunning van een commissie waar ook de zeeliedenvakbond zitting in heeft, worden er andere nationaliteiten toegelaten. Ook dat bleek niet genoeg.
Binnenkort zal de Wet Bemanning Zeevarenden in de Tweede Kamer worden behandeld en het gevaar bestaat dat de commissie buitenspel wordt gezet. Zo wordt een zaak, die geregeld leek te zijn, opnieuw opgerakeld. Weer staat de nationaliteitseis voor kapiteins op Nederlandse schepen ter discussie. Nog even en er is geen Nederlander meer te bekennen op Nederlandse vlag-schepen…
Meer Zware Kees op: zwarekeesartenstories.jouwweb.nl