‘Toen ik 16 was kwam ik van de middelbare school en wilde gaan varen, net als mijn ouders. Maar ik werd afgekeurd voor de oogtest. Wanneer je wordt afgekeurd moet je een tweede test doen bij de KLM Health Services. En ook daar werd ik afgekeurd.’
Iwan heeft namelijk last van ‘kleurenzwakte’, net als 1 op de 20 mannen ter wereld. Hij kan de kleuren rood en groen niet goed onderscheiden, twee kleuren die belangrijk zijn in de scheepvaart.
Iwan koos vervolgens voor een andere maritieme opleiding. ‘Scheepsbouw aan het Davinci College in Dordrecht met een werk-leertraject.’ Maar, afgelopen zomer begon het toch weer te kriebelen. ‘Mijn ouders varen op de Vecht en het bleef aan mij trekken. Ik ben gaan zoeken naar alternatieve mogelijkheden.’
Kleurenlenzen
Zo ontdekte hij dat er opticiens zijn die zogenoemde kleurenlenzen aanbieden, onder wie Sven voor Ogen in Ruurlo. ‘Dat doen wij inderdaad’, vertelt een medewerker van deze opticien desgevraagd. Sven voor Ogen legt het uit op zijn website. ‘Bestaat er een bril die de wereld voor je inkleurt als je kleurenblind bent? Nee, als je ogen geen kleur kunnen waarnemen, zie je met deze bril ook geen kleur. Maar de meeste mensen die kleurenblind zijn, zijn niet blind voor kleur, maar hebben moeite met het zien van bepaalde kleuren en tinten. In die gevallen kan een bril of lenzen helpen om kleuren beter te zien.’
Oplossing gevonden
Iwan dacht de oplossing te hebben gevonden. ‘Ogen laten opmeten. Lenzen uit Engeland laten komen. Toen ze binnen waren heb ik ze direct in gedaan. En dezelfde test gedaan waarvoor ik eerder was gezakt.’
Bij die test is een cijfer in een andere kleur op een vlak gezet. Het cijfer is alleen te zien, wanneer iemand de twee kleuren uit elkaar kan houden. Iets wat Veldman niet lukt met rood en groen, totdat de lenzen in deed. ‘Nu kon ik de cijfers wel zien.’
Opgelost, zou je denken. ‘Maar deze kleurenlenzen zijn verboden in de scheepvaart’, vertelt Iwan. Dat bleek toen vader Johannes Veldman contact opnam met de Inspectie Leefomgeving & Transport (ILT).
Europese wetgeving
Navraag bij ILT bevestigt dit verbod. ‘Dat is Europese wetgeving. Daarin is dit ooit vastgelegd omdat een kapitein of stuurman nu eenmaal de kleuren van boeien moet kunnen onderscheiden. En daarbij zijn hulpmiddelen niet toegestaan’, laat een woordvoerder weten.
Iwan trok de stoute schoenen aan en ging, tegen de regels in, met kleurenlenzen naar een keuringsarts. ‘Ik wist dat het niet mocht, maar wilde het toch proberen. Daar kwam ik dus wel degelijk door de test. Maar omdat ik eerder was afgekeurd bestond er een kans dat ik opnieuw moest worden gekeurd bij KLM Health Services.’
Dat was inderdaad het geval. En dus vertrok Iwan naar Schiphol, opnieuw met de kleurenlenzen in. ‘Hier werd eerst met een lampje in mijn ogen geschenen en toen kwamen ze er al meteen achter dat ik lenzen in had.’
De test werd direct gestopt. ‘Ik heb toen mijn verhaal gedaan en verteld dat ik wil laten zien dat het werkt. Maar het mocht niet.’
Wet achterhaald
De schipperszoon meent dat de wet is achterhaald door nieuwe medische mogelijkheden. Hij hoopt dat de wet wordt aangepast en vader Veldman heeft contact opgenomen met Cesni. ‘Die hebben ons laten weten dat ze het gaan meenemen in de vergadering.’
Iwan ziet zijn kansen echter somber in. Europese wetswijzigingen gaan nu eenmaal traag. En dus lijkt een schipperscarrière er niet voor hem in te zitten. ‘Het liefst zou ik net als mijn vader op een droge-ladingschip gaan varen.’
Ook al heeft hij er zelf wellicht niets aan, Iwan hoopt wel dat door zijn inspanningen voor andere jonge schippers in de toekomst wel een carrière aan boord mogelijk is.
Lees ook: