De wens van het GVB is niet nieuw, maar was voorheen nooit een groot probleem. Dat is nu veranderd. ‘Het personeelstekort heeft ervoor gezorgd dat dit een zaak is geworden van levensbelang voor het GVB’, legt Schoonderbeek uit. De gemeente Amsterdam verwacht dat het GVB, ondanks de komst van een kabelbaan en mogelijk bruggen, de komende jaren 60 tot 70% meer passagiers te vervoeren krijgtn. De huidige vloot van 20 schepen groeit de komende jaren naar circa 30 schepen. Die moeten worden bemand en het personeelsbestand moet groeien van 120 schippers naar zo’n 160 tot 170 schippers, stelt Schoonderbeek.
De veerpont en het binnenvaartschip vallen onder dezelfde Europese bemanningsregels. Zoals gezegd is dat iets waar Schoonderbeek en het GVB zich al langer over verbazen. ‘Het is nu allemaal op een grote hoop gegooid. Terwijl een veerpontschipper hele andere dingen doet’, stelt hij. Veerponten varen maximaal een paar honderd meter. Ze manoeuvreren dwars door het overige vaarverkeer en telkens stappen honderden mensen aan en van boord, ook dat moeten ze in de gaten houden. ‘En je moet het schip de kade op varen, is ook tegennatuurlijk. Waarom moeten pontschippers leren hoe je naar Bazel vaart als de eindbestemming de andere oever is? Een veerpontschipper heeft een andere set vaardigheden nodig. Daar kan een maatwerk vaarbewijsopleiding voor zorgen.’
Maatwerk vaarbewijs
Volgens Schoonderbeek ligt die opleiding klaar, ‘en kan morgen worden ingevoerd’. Hij is druk bezig het probleem kenbaar te maken bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en in Europa. Een recente oproep van hem werd massaal gedeeld op LinkedIn. Er is haast bij, want in december is er een belangrijke vergadering, waar kan worden besloten dat veerponten niet langer onder de Europese bemanningsregels vallen. ‘Als dat gebeurt, kan voortaan nationaal worden bepaald wat de eisen zijn aan een veerpontschipper.’
Tekst gaat verder onder de foto
In een pamflet schreef de pleitbezorger al eens over die eisen. Veerpontschippers moeten worden opgeleid in crowd management, omgang met op- en afstappende passagiers, aan- en afmeren en de interactie met kruisende vaart en specifieke kennis van de aandrijfsystemen van veerponten.
Mocht uit het overleg in december het gehoopte resultaat komen, dan is het niet direct geregeld. ‘Het is dan pas vanaf 2028 geen onderdeel meer van de Europese regels. Wij hopen dat het ministerie dan komt met een overgangsregeling tot aan 2028.’
Voordeel binnenvaart
Hij ziet ook een voordeel voor de binnenvaart in deze wijziging. ‘Binnenvaartschippers blijven dan lekker bij de binnenvaart. Daar hebben ze ook last van een personeelstekort en hoeven we niet meer in dezelfde vijver te vissen.’
In het kader van het personeelstekort in de binnenvaart wordt veelvuldig gekeken naar autonoom varen. Is dat een oplossing voor de ponten? ‘Ponten zijn vaak ver geavanceerd, zo is een deel van onze vloot elektrisch. Toch is autonoom varen nog wel ver weg, denk ik. Zeker in Amsterdam.’ Het GVB heeft wel een samenwerking met maritiem automatiseerder Roboat. ‘Daar is de insteek niet autonoom varen, maar wél hoe we de schipper kunnen helpen objecten op het water beter en sneller te herkennen. Hierbij worden mooie resultaten geboekt. De volgende stap is mogelijk de toepassing van een autopilot voor het invaren van de fuik. Ook dat kan de veiligheid verbeteren.’
Voor Schoonderbeek is het nu een kwestie van in spanning afwachten tot december, maar hij heeft goede hoop. ‘Ik heb wel het idee dat we gehoord worden.’