Het sluizencomplex is onderdeel van de Deltawerken en het drukste en grootste binnenvaartsluizencomplex van Europa. In 2016 passeerden 140.000 beroepsvaartschepen en 45.000 recreatievaartuigen de Volkeraksluizen. De sluizen vormen een belangrijke schakel in de verbinding van Rotterdam met de Scheldehavens en het Duitse achterland.

Al spoedig na de ingebruikname in 1967 bleek dat de capaciteit volstrekt onvoldoende was, wat lange wachttijden tot gevolg had. In 1974 werd het complex uitgebreid met een extra sluis voor de binnenvaart en een aparte recreatiesluis voor jachten. Daarnaast is er nog een inlaatsluis gebouwd. Onlangs heeft Rijkswaterstaat in de sluisdeuren van de Volkeraksluizen een derde schuif aangebracht. Hierdoor is de duur van het nivelleren verkort, met als resultaat minder lange wachttijden.

Vanwege de drukte op de vaarweg en de schaalvergroting in de binnenvaart bestaan er momenteel plannen om een vierde schutkolk voor de beroepsvaart aan te leggen. In april 2013 heeft minister Schultz 157 miljoen euro gereserveerd voor de aanleg van een vierde kolk bij de Volkeraksluizen.