Door Dirk van der Meulen
BLN-Koninklijke Schuttevaer en CBRB hebben goede afspraken gemaakt met het Havenbedrijf Rotterdam over de invoering van een snelheidsbeperking per 1-10-2014 op de Nieuwe Maas en het Hartelkanaal. De snelheid wordt niet over de grond, maar door het water gemeten (13 km/uur) en de Oude Maas is geheel van een snelheidsbeperking vrijgesteld. ‘Zo kunnen we er wel mee leven’, stellen Kees de Vries en Jacco Theunisse, die namens BLN-Schuttevaer en CBRB de onderhandelingen met de havenmeester van Rotterdam hebben gevoerd.
Vanaf 1 oktober 2014 geldt op een deel van de Nieuwe Maas en een deel van het Hartelkanaal een dynamische maximale snelheid voor de binnenvaart van 13 kilometer per uur. Door de aanleg van Maasvlakte 2 en de daardoor toenemende goederenstromen hebben het Rijk, de gemeente Rotterdam en het Havenbedrijf Rotterdam een aantal afspraken gemaakt die er voor zorgen dat de luchtkwaliteit in het Rijnmondgebied niet verslechtert. De snelheidsbeperking geldt in principe tot 1 januari 2025. Daarna is de Rotterdamse haven alleen nog toegankelijk voor schepen met schone motoren (minimaal CCR-2).
Goed overleg
De nieuwe maatregel is getroffen in goed overleg met de binnenvaartbranche. Anders dan in de eerste besluiten van 2010 geldt nu geen snelheidsbeperking voor de Oude Maas, wordt de snelheid ten opzicht van het water gemeten (in plaats van de bodem), wordt er geen onderscheid gemaakt tussen soorten schepen en vervalt de snelheidsbeperking bij windkracht 6 of hoger (in plaats van 7 of hoger).
Koninklijke Schuttevaer, CBRB, Kantoor Binnenvaart en twee varende ondernemers tekenden in november 2010 bezwaar aan tegen de snelheidsbeperking, die destijds werd aangemerkt als ‘onveilig, niet effectief en wellicht in strijd met Akte’. In een hoorzitting en nader overleg bleek het Havenbedrijf niet te vermurwen. Kort voor de jaarwisseling in december 2010 schortten de organisaties het overleg op .
Het ministerie van Infrastructuur en Milieu wees een maand later de ingebrachte bezwaren af . In april 2011 overwogen de organisaties in hoger beroep te gaan. Dat veranderde vooralsnog niets aan de zaak, maar vooral door enkele Schuttevaer-afdelingen werd de druk flink opgevoerd. Het Schuttevaer-congres in mei 2011 in Terneuzen besloot het overleg nog een kans te geven. ‘Maar zolang er geen bevredigende oplossing ligt, zetten wij wel de lopende rechtszaken door’, dreigde toenmalig voorzitter Annemarie Jorritsma.
Uiteindelijk besloot het Havenbedrijf de maatregel een jaar uit te stellen tot 1 januari 2014. ‘We hopen er met Rotterdam uit te komen’, zei Kees de Vries eind 2012 in de afdelingsvergadering van Koninklijke Schuttevaer De Amer. Tijdens het verdere overleg bleef het stil. In de definitieve publicatie van 20 augustus in de Staatscourant blijkt de maatregel ‘vrij van angels’.
Dynamische snelheid
De maatregel geldt op de trajecten Nieuwe Maas ter hoogte van Noordereiland, over een lengte van 4 km (km-raai 998 tot km-raai 1002) en op het Hartelkanaal tussen kruising Hartelkanaal/Oude Maas en Harmsenbrug, over een lengte van circa 10 km.
De dynamische snelheid geldt alleen voor binnenschepen bestemd voor vervoer van goederen. De maatregel vervalt bij een windkracht van 6 of hoger op de schaal van Beaufort, gemeten bij het meetpunt Geulhaven.
Snelheid ten opzichte van het water
Op beide trajecten geldt een maximale vaarsnelheid van 13 km/u ten opzichte van het water. De actuele gemiddelde stroomsnelheid wordt telkens omgerekend naar een toegestane vaarsnelheid ten opzichte van de grond in oostelijke en westelijke richting (op- en afvaart).
De actuele toegestane vaarsnelheid ten opzichte van de grond voor de op- en afvaart en aanvullende informatie is te vinden via de website: www.portofrotterdam.com/vaarsnelheid. Er is ook een mobiele webpagina waarop de actuele toegestane vaarsnelheid wordt gepubliceerd. Een QR-code verwijst naar de mobiele webpagina. De informatie is ook op te vragen via de betreffende VHF sectorkanalen. De actuele vaarsnelheden zijn vanaf 1 oktober beschikbaar. AIS wordt niet gebruikt voor handhaving van de vaarsnelheid.
Het besluit is vastgelegd in verkeersbesluiten Nr. 2014/24077 (Nieuwe Maas) en Nr. 2014/24078 (Hartelkanaal) die in de Staatscourant van 20 augustus zijn gepubliceerd. Tevens is de scheepvaart geïnformeerd middels Bekendmaking aan de Scheepvaart nr. 134/2014.
Landelijk wordt de informatie over de dynamische snelheid bekend gemaakt via een Bekendmaking aan de Scheepvaart en de binnenvaartmedia. De maatregel is van beperkte duur, naar verwachting voor een aantal jaren, volgens het Havenbedrijf.
Andere maatregelen
Een andere maatregel voor de binnenvaart is de verplichting dat vanaf 2025 alleen binnenvaartschepen die zijn voorzien van een schone motor (minimaal CCR-2) de Rotterdamse haven mogen aandoen.
Voor het vrachtvervoer over de weg geldt dat alleen vrachtwagens met schone motoren toegang hebben tot de Maasvlakte. Om verspreiding van emissies naar de omgeving te beperken komen er schermen bij tunnelmonden langs de A4 en de A15.
Met uitzondering van de schermen zijn al deze maatregelen tijdelijk, omdat de luchtkwaliteit op termijn zodanig verbetert door het gebruik van schonere technieken, dat de normen voor de luchtkwaliteit uiteindelijk nergens meer zullen worden overschreden. Aanvullende maatregelen zijn dan volgens het Havenbedrijf niet meer nodig.