• BLN en CBRB tekenen alsnog: ‘Goede en robuuste eerste stap op het pad naar vergroening’

Door Dirk van der Meulen

‘We zijn eruit! We hebben een Green Deal voor de zeevaart, binnenvaart en havens. En wat voor één!’, juichte Van Nieuwenhuizen dinsdag in Den Haag. De minister had zichzelf en de maritieme sectoren de dag voor haar verjaardag als deadline gesteld en die werd gehaald.

‘Veel partijen en veel afspraken! Echte afspraken, met hoeveelheden, namen en rugnummers’, vatte ze het 24 pagina’s tellende document samen.

‘Deze Green Deal is de opmaat naar een systeemsprong. De aandrijving van schepen móet anders. We zijn het aan onze stand verplicht’, stelde Van Nieuwenhuizen. ‘De betekenis van transport voor de welvaart in Nederland is enorm. We zijn een varende natie die in deze verandering voorop moet lopen! Daarom slaan we de handen ineen en zetten we samen ons beste beentje voor. Alles om onze positie als handelsnatie te behouden.

‘Nu vind ik 2050 altijd nogal ver weg. Maar 2030 is al over tien jaar! Als we dan iets bereikt willen hebben, moeten we nu vaart maken. En dat is wat mij betreft precies wat we met deze Green Deal gaan doen.’

Niet vanzelfsprekend

Kerndoelen uit de Green Deal zijn volgens Van Nieuwenhuizen de komst van binnenvaartschepen met zero-emissie aandrijving in 2030, de overheid als launching customer, een groen energielabel voor schepen en tenminste één emissieloos zeeschip. ‘Concreet. Met tastbare producten als eindresultaat. Onze ambitie voor de binnenvaart is minimaal 40% minder CO2-uitstoot in 2030 en nagenoeg klimaatneutraal in 2050. Het is ook gelukt in deze Green Deal nationale afspraken te maken over verduurzaming van de zeevaart. Ondanks het mondiale speelveld. Ook hier een forse ambitie met 70% minder uitstoot in 2050. Een stuk ambitieuzer dan we internationaal hebben afgesproken binnen de IMO.’

‘Ik ben er trots op dat we deze deal vandaag ondertekenen met drie ministeries, vele provincies, brancheorganisaties. Met grote zeehavens, verladersorganisaties, grote banken, kennisinstellingen en vele anderen. Want het was niet vanzelfsprekend. Tot afgelopen vrijdag was niets zeker. We hebben er samen voor geknokt en zie hier het resultaat’, zei de minister.

Schoonste blijven

Onderdeel van de afspraken is dat er een duurzaamheidslabel komt voor binnenvaartschepen. Schippers kunnen daarmee in de toekomst bijvoorbeeld korting krijgen op de havengelden en het label gebruiken voor de financiering voor hun schip. Minister Van Nieuwenhuizen stelt 15 miljoen euro beschikbaar voor de binnenvaartsector om innovaties te stimuleren. De subsidieregeling zal onder meer worden ingezet voor de aanschaf van schone motoren.

Voor de binnenvaart leek de Green Deal vorige week nog te struikelen over geld om de vergroening mogelijk te maken. Maar de brancheorganisaties Koninklijke BLN-Schuttevaer en CBRB vonden, met de nodige slagen om de arm, redenen om alsnog te tekenen. ‘De ambitie van de binnenvaart is om de schoonste modaliteit te blijven; voor nu en in de toekomst. Het gaat hierbij zowel om CO2-reductie alsook reductie van emissies.’

Als belangrijkste afspraken in de Green Deal noemen de beide organisaties:

• Reductie van CO2 met 35-50 % tot 2035. Dit zal met name worden bereikt door het bijmengen van duurzame biobrandstof. Een klimaatneutrale en emissievrije binnenvaart in 2050. Dit dient te worden bereikt door inzet van schonere motoren, nieuwe technieken en het aanpassen van bestaande motoren;
• Gelijkwaardigheid van motoren en acceptatie van nabehandelde motoren die voldoen aan de eisen voor een schone motor. De milieuprestaties krijgen een label op basis waarvan een bijdrage uit het verduurzamingsfonds en financiering door banken wordt afgesproken.
• Afschaffing van regionale milieu-eisen zoals de CCR2-verordening in Rotterdam. Een integrale aanpak zoals de Green Deal heeft immers een grotere impact dan een lokale regeling;
• Een betere afhandeling van de binnenvaart, onder andere door inzet van integrale IT-systemen en het oplossen van de congestie bij de container-terminals;
• In Europees verband wordt door het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een verduurzamingsfonds uitgewerkt voor schonere motoren. Hiermee wordt ook de ontwikkeling van nieuwe technieken gestimuleerd. Voor de komende twee jaar maakt het kabinet 15 miljoen euro vrij voor de zogenaamde. ‘onrendabele top’ om in Nederland al inzet van schonere motoren te stimuleren.

CBRB-directeur Robert Kasteel zegt dat er vorige week ‘tot in de late uurtjes’ met het ministerie is onderhandeld, vrijdag aan het eind van de middag was er voldoende overeenstemming. ‘Het financieringsvraagstuk was een bottleneck. Wij vroegen meer, maar meer dan die 15 miljoen voor de komende twee jaar zat er niet in. Als er tegen die tijd nog geen duidelijkheid is over een Europees fonds, zitten we opnieuw met de minister om tafel.’

Havens faciliteren

Ook de Nederlandse binnenhavens committeren zich aan de doelstellingen van de Green Deal. ‘Hiermee wordt schone scheepvaart gefaciliteerd’, reageert NVB, de organisatie van binnenhavens. De havens streven naar een uniform systeem van gedifferentieerde tarieven en kortingen op het binnenhavengeld. Daarnaast is afgesproken met Ministerie van IW en met het Ministerie van Financiën dat de energiebelasting op de gebruikte elektriciteit voor walstroom door de scheepvaart wordt afgeschaft.

Modal Shift

Daarnaast committeren alle partijen zich aan een versterkte inzet en middelen voor modal shift van weg naar binnenvaart en rail. Hierin zullen verladers, overheid, binnenvaart en andere brancheorganisaties samen optrekken.

Paul Goris (voorzitter CBRB), Dominic Schrijer (voorzitter BLN-Schuttevaer) en Eric Janse de Jonge (voorzitter NVB) geven in een gezamenlijke reactie aan ‘enorm verheugd’ te zijn met deze Green Deal: ‘Dit is een goede en robuuste eerste stap op het pad naar vergroening. Het is nu belangrijk dat alle partijen zich houden aan de afspraken.’

Onoverkomelijkheden

Ook de Algemeene Schippers Vereeniging (ASV) werd dinsdag door de minister in Den Haag uitgenodigd, maar besloot ‘zoals het er nu ligt vanuit een 5-tal onoverkomelijkheden’ niet te tekenen. Belangrijk daarbij is volgens een ASV-verklaring ‘vertrouwen in de toekomst wat herwonnen moet worden en vertrouwen in de wijze waarop er met afspraken wordt omgegaan door het ministerie’.

De redenen voor de ASV om niet te tekenen: het verduurzamingsfonds, de CCR-technische regelgeving, het vergroenings-label, alternatieve aandrijfsystemen en energiedragers, financiering en bedrijfsvoering. ‘De belangrijkste breekpunten voor de ASV zijn nog steeds van toepassing, veel wordt naar de toekomst geschoven en behoeft nog nader (Europees) overleg.’ Ondanks de kritiek op de Green Deal, zegt de ASV ‘heel veel vertrouwen’ te hebben in ‘de inzet van deze minister om stappen te zetten richting het oplossen van de genoemde struikelblokken, specifiek richting CCR/CESNI’.

De schippersbond stelt nadrukkelijk dat ‘allereerst de CCR-regels niet langer het voortbestaan voor (sommige) schepen in de weg moeten staan’. Afgesproken is dat ASV en minister samen bekijken hoe ‘deze hobbel’ genomen kan worden. ‘Binnen twee weken zal er een voorstel liggen vanuit de ASV voor een plan van aanpak hieromtrent.’

Het Rijk en de sector zullen samen de verdere uitwerking en de voortgang van de afspraken uit de Green Deal bewaken. Hiervoor wordt een taskforce opgericht waarin alle deelnemende partijen worden vertegenwoordigd.