• Roel Buis en Tienke Sminia wonen 40 jaar op varend erfgoed
• ‘In museumhaven gerestaureerd en weer zeilend gemaakt’

Door Heere Heeresma jr.

Varen deden Roel Buis (1960) en Tienke Sminia (1958) al bij de Zeeverkenners. Door een vaartocht op de tweemastklipper Twee Gebroeders van charterschipper Ko Verkade en de woningnood in de jaren ‘70, kwamen ze op het idee om op een schip te gaan wonen. Ze plaatsten een advertentie in Schuttevaer met de vraag of iemand een klipper te koop had, want dat scheepstype vonden ze mooi. Ze kregen een reactie van Jaap de Haan en Petra van Voorst. Die hadden weliswaar geen klipper te koop, maar Roel en Tienke moesten toch maar even komen kijken.

Toen ze de steilsteven Anna Magrietha in Rheden-De Steeg zagen liggen, waren ze meteen verkocht. Jaap en Petra wilden overigens van de Anna Magrietha af omdat ze de vrachtvaart in wilden. Onlangs hebben ze hun Franse motor Jan van Voorst aan het Binnenvaartmuseum in Dordrecht overgedaan. Na veel gezeur met banken werd de Anna Magrietha in 1983 eigendom van Roel en Tienke.

Geen motor

De Anna Magrietha werd in 1923 op de werf van Ruurd van der Werf in Smilde gebouwd als zeilschip in opdracht van schipper Stam uit Meppel. Die voer er turf mee vanuit Drenthe naar Leiden en Amsterdam. Tienke vertelt dat de vader van schipper Stam destijds wel aan de nieuwbouw wilde meebetalen, op voorwaarde dat er geen motor in kwam.

Des te opmerkelijker is het dat de schroefaskoker, net als de rest van het schip is geklonken. De eerst bekende motor was een Klöckner Deutz F517 uit 1952. Roel wijst op een oud affiche in het gerieflijke woonruim, waarop we een schipper en zijn jonge zoon zien zwoegen in de jaaglijnen, terwijl de knaap zegt: ‘Vader, hadden we maar een Deutz dieselmotor.’ Zou schipper Stam altijd van plan zijn geweest een motor te plaatsen?

Anton Heyboer

Jaap en Petra waren al begonnen de Anna Magrietha haar oorspronkelijke uiterlijk terug te geven, maar de later geplaatste stuurhut stond er nog op. En in het achteronder troffen Roel en Tienke zuurstokroze geschilderde kastjes aan. Een erfenis uit de tijd dat het schip van kunstschilder Anton Heyboer was, die het voor een van zijn vrouwen had gekocht.

Roel en Tienke dachten dat het casco origineel was, maar een schipper wees hen erop dat de Anna Magrietha was verlengd en met Kalffdekken verhoogd. Bij Scheepswerf Vooruit in Zaandam lieten ze het schip van 29,90 naar 25,67 meter inkorten. Omdat ze geen ligplaats hadden, gingen Roel en Tienke zo’n 200 meter uit de kant voor Durgerdam ten anker en roeiden met de bijboot naar de kant voor werk en boodschappen.

Na drie jaar gingen ze in de Amsterdamse Museumhaven liggen, waar ze vanaf de eerste dag lid van waren. Hier werd ernst gemaakt met de restauratie. De Anna Magrietha werd weer zeilend gemaakt, het koproer vervangen door zwaarden en het Engelse stuurwerk voor een mooi houten roer. Ze staat nu als varend erfgoed geregistreerd. Roel mist de stuurhut niet. ‘Maar met dit weer is het wel een beetje fris.’

Na 13 jaar verhuisden Roel en Tienke, drie kleine kinderen rijker, naar hun huidige ligplaats in Woudrichem. Ze varen veel met de Anna Magrietha en er is bijna geen water in Nederland waar ze niet zijn geweest. In 2001 is de oude Deutz vervangen voor een nieuwe van het type 6FM1013 van 197 pk. ‘We hebben zesbaks duwvaart voor de deur en daar wil je niet voor stilvallen’, zegt Roel. Hij heeft geen probleem met de CvO-plicht voor varende woonschepen en is meteen voor de hoogste keur gegaan.

Jacht Techniek Buis

Roel is elektriciën en richtte Jacht Techniek Buis op. Voor een wedstrijdzeilboot van een Hongkongse tycoon ontwierp hij de hydraulische aansturing van de zwenkbare kiel. ‘De kiel kan opzij zwenken, waardoor er meer stabiliteit is en meer zeil kan worden gezet.’

Ziet hij trends in jachtelektronica? ‘Alles moet luxer. Alles moet met touch screen en iPad-bediening.’ Is dat wijs? ‘Nee, vind ik niet. Ik zeg altijd: alles wat je in je boot zet, gaat tussen nu en 15 jaar stuk. En het raakt heel snel verouderd, vooral navigatie-apparatuur. Ik zeg altijd: probeer het simpel te houden. Zeker als je over zee een wereldreis wilt maken. Je moet gewoon aan-en-uitschakelaars hebben. Betrouwbaarheid. Waarom via een iPad het licht aan en uit doen? Uiteindelijk krijg je er spijt van. Maar als mensen het willen, werk ik eraan mee.’

Ook voor de nieuwe Deutz van de Anna Magrietha koos hij voor eenvoud en degelijkheid. ‘Bij ADT zeiden ze: jij zit in de scheepselektronica, dan wil je zeker een elektronisch geregelde motor. Ik zei: nee, dat wil ik juist niet. Dat moet je helemaal niet willen, want ik weet wat er kan gebeuren.’

De nieuwe Deutz is volgens Buis een van de schoonste motoren. ‘Je mocht ermee op de Bodensee varen. En hij kan desnoods nog elektronisch worden gemaakt.’