Mario Westerwaal was koud een paar dagen in dienst als teamleider toen Rijkswaterstaat noodgedwongen Zeeuwse sluizen langere tijd moest stremmen vanwege aanhoudend personeelsgebrek. ‘Op 1 augustus ging ik aan de slag in het Topshuis. Toen ik naar het roosterprogramma keek, zag je daar veel rode en oranje vlakjes. Allemaal gaten in het rooster.’

Westerwaal werkt ‘op de mooiste locatie van Rijkswaterstaat’ op Neeltje Jans. Hij geeft leiding aan 26 operators en negen hoofdoperators die vanuit het Topshuis bruggen en sluizen op afstand bedienen. Deze zomer liep het personeelstekort zo erg op dat zelfs met de uitzendkrachten van Blue Amigo en het schuiven in roosters de bezetting niet rond kwam. Rijkswaterstaat nam daarop de draconische beslissing een aantal Zeeuwse sluizen tijdelijk minder te bedienen en of gedurende de nacht te stremmen.

Verdringingslijst

‘We hebben er echt alles aan gedaan. Mensen hebben langer doorgewerkt, collega’s hebben hun weekendjes en vakanties verzet en we hebben mensen van andere locaties ingezet. En toch, kregen we het niet meer rond.’ Directeur Reuselaars had al in het voorjaar aangegeven dat de bezetting in de zomer van 2023 kritiek zou worden. In Studio Schuttevaer vertelde zij bewust te hebben gekozen voor langer durende stremmingen gedurende bijvoorbeeld de nacht van sluis Terneuzen.

‘Zo wisten schippers waar zij aan toe waren. Liever betrouwbaar dan op het laatste moment een stremming. Uit de coronatijd hadden we al verdringingslijsten. Waar doet het minste pijn om af te schalen? We hebben toen contact gezocht met KBN en de ASV om onze plannen voor te leggen. Maar het was de minister die goedkeuring moest geven voor de stremmingen.’

Tekst gaat verder onder de foto

Verwarring

KBN moest deze zomer met lede ogen aanzien dat schippers uren moesten omvaren en sluis Terneuzen ‘s nachts niet schutte. ‘In de afgelopen 55 jaar hadden we dat nog niet meegemaakt’, zegt Leny van Toorenburg, nautisch beleidsadviseur bij KBN. Voor schippers was de stremming ingrijpend, schetst zij. ‘Die konden bijvoorbeeld hun kinderen niet van het internaat halen. Maar het schaadt niet alleen de binnenvaart, maar ook de economie.’

Afgelopen tijd gebeurde het af en toe dat een sluis onverwacht toch niet was gestremd. ‘Schippers vonden dat vervelend’, schetst Van Toorenburg. ‘Het lijkt fijn, maar is dat niet. Men rekent erop dat de sluis gestremd is. Als het ineens anders is, ontstaat verwarring. Laat die stremming dan maar gewoon staan.’

Varend personeel

Van Toorenburg is blij dat Rijkswaterstaat nu de personele problemen weer het hoofd kan bieden, maar blijft kritisch. ‘Hoe gaat Rijkswaterstaat ervoor zorgen dat deze nieuwe mensen aan boord blijven? Bij Rijkswaterstaat stonden in 2017 8500 mensen op de loonlijst, in 2022 10.167. Daar zit een behoorlijke groei in, maar die zijn dus niet in Zeeland terechtgekomen.’

Van Toorenburg maakt zich breder zorgen over de toekomst. ‘Kan Rijkswaterstaat nog wel aan varend personeel komen? Reuselaars erkent deze zorgen. ‘We denken aan ons eigen opleidingsschip, we moeten mensen opleiden. Mensen in opleiding ga ik vast naast de huidige formatie zetten. Als we zien dat er een vacature ontstaat door pensionering dan gaan we al proactief aan de slag.’ In de binnenvaart is het heel gebruikelijk te werken met bemanningsleden uit bijvoorbeeld Roemenië en Polen. ‘Dat is ook een optie voor Rijkswaterstaat. Dan leren we ze Nederlands. Momenteel onderzoeken we dat.’

Tekst gaat verder onder de foto