Binnenvaart, kom tot bezinning!
Dat zou ik u willen toeroepen, toeschreeuwen.
Waar bent u mee bezig? U ziet kans om in korte tijd 3 van uw kopstukken van u te vervreemden, te verjagen. En een vierde ligt op het hakblok.
Mensen die u een warm hart toe dragen. Die hun naam en faam hebben ingezet om de sector vooruit te helpen. Die de sector hebben geholpen aan een klinkende naam vanwege het energie- en
milieuvriendelijke karakter. Die een geweldige promotie en pleidooi hebben gevoerd voor de ‘blue road’ – uw vaarweg. Waarbij de vaarweginfrastructuur, de kunstwerken en alles wat met vervoer over water te maken heeft, op een hoger plan is gebracht. En waarbij vaarwegbeheerders , klanten van de binnenvaart en de overheden in toenemende mate zijn gaan sympathiseren met de binnenvaart. En ook in organisatorische zin heeft u support en steun gekregen van bestuurders
die hun leven lang bestuurder zijn geweest en u vooruit hebben willen helpen.
Door uw ondoordachte aanpak verjaagt u ze. Waar bent u mee bezig!
Zware tijden
Het zijn zware tijden voor een groot aantal ondernemers in de binnenvaart en hun gezinnen. De overcapaciteit is groot. Er wordt gevaren, maar vraag niet tegen welke prijzen. De vraag: hoe overleven wij, wordt in een veel situaties gesteld en zicht op verbetering gloort maar zeer traag.
Soms denk ik wel eens: de geschiedenis herhaalt zich. Ook in de zeventiger en tachtiger jaren waren er grote problemen in de binnenvaart. Zelfs zodanig dat vaarwegen werden geblokkeerd en de sympathie voor de binnenvaart bij outsiders tot een dieptepunt daalde. Familieverhoudingen werden ernstig beschadigd en vrienden konden elkaar niet meer luchten of zien.
Ook toen ‘sneuvelden’ er kopstukken. Mensen die eveneens het beste voor hadden met de binnenvaart.
In essentie niet aangepakt
Vorig jaar schreef ik in een memo: Elk groot incident of elk structuurprobleem in de binnenvaart wordt in essentie vaak niet aangepakt, bijvoorbeeld omdat bestaande regelgeving zich daartegen verzet of politieke onwil aanwezig is. Steeds wordt dan een oplossing gezocht in een speciale Commissie. In de tachtiger jaren was dat de Commissie Binnenscheepvaart waarin alle
problemen op een hoop werden gegooid. Vandaag de dag moet het heil komen van een Transitiecomité.
Het vloeide voort uit een aanbeveling van de binnenvaartambassadeur om zo’n Transitiecomité Binnenvaart te formeren. Diens opdracht was tweeledig: ontwikkel crisisarrangementen en beveel structuurversterkende maatregelen aan.
Wat betreft de crisisarrangementen was de conclusie: ‘Het mag niet, men wil niet en het is niet nodig’. Het was een conclusie die niet sympathiek aandeed.
Als een structuurversterkende maatregel werd onder meer aanbevolen: breng op termijn alle brancheorganisaties onder in één grote binnenvaartorganisatie. Gelet op de eigen signatuur van de organisaties, verschillende achtergronden van de leden, een verschillende historie, is dat op korte termijn niet haalbaar, aldus het rapport.
Maar maak dan wel één grote uitvoeringsorganisatie zodat de noodzakelijke werkzaamheden effectief gebundeld kunnen worden. Zo luidde de boodschap. Daarbij werd door de binnenvaartambassadeur letterlijk de waarschuwing gegeven: ‘Ik wil voorkomen dat goede, welwillende personen, die de sector hard nodig heeft, gaan afhaken en daarmee de effectiviteit juist verder ondermijnen in plaats van vergroot.’
Er werd voor gewaarschuwd
Wat hier wordt verwoord en waarvoor werd gewaarschuwd, is mijns inziens gaande in de binnenvaart. De herkenbare en te waarderen wil om tot één grote krachtige binnenvaartbrancheorganisatie te komen, stuit op de moeilijkheid die in dat rapport is geschetst.
Er is verschil in signatuur, structuur, achtergrond, regionale inbedding, aansturing enz. Er zijn diepgewortelde en nuttige relatienetwerken, er zijn verschillende ledencategorieën, verschillende inkomensstromen – waard om te behouden. Gooi het kind niet met het badwater weg, zou ik zeggen.
Een geforceerde samenvoeging van deze aspecten in één Binnenvaart Logistiek Nederland – hoe gewenst en hoe nuttig ook – brengt een groot afbreukrisico met zich mee, vooral ook vanwege de ingewikkeldheid.
Jammer genoeg blijkt dat al en bij voortgaan op deze weg lijdt dat tot nog grotere schade. En erger.
Wat beoogd werd, een wervende binnenvaartbranche te zijn met een sterke aantrekkingskracht en ledenwerving, verkeert in het tegendeel – ledenverlies en dus verlies van slagkracht en imago.
Vandaar mijn oproep: kom tot bezinning! Bundel alle noodzakelijke werkzaamheden. Houdt bestuurders en uitvoerders verantwoordelijk voor de gewenste gemeenschappelijke aanpak. Er staat al veel in de steigers. Maar jaag elkaar niet nodeloos op! Gun elkaar de tijd.
Wat nodig is, is een herkenbaar gezicht naar buiten. Dat kan prima onder het vaandel van een Binnenvaart Logistiek Nederland. Ook al zijn de interne structuren en verhoudingen nog niet geheel op orde.
Regel de verhoudingen en bevoegdheden adequaat en werk gestaag verder aan een organisatiestructuur die nodig en haalbaar is – zo nodig in fasen. Met begrip voor elkaars handicaps en overgangsperikelen. Opereer als een geëmancipeerde bedrijfstak die zijn eigen organisatorische problemen verstandig aanpakt ter wille van het belang en de continuïteit in de sector.
Overleven is al moeilijk genoeg.
Sijko Veninga