Is de brug te laag of het schip te hoog?

Uit cijfers van verzekeraar EOC blijkt dat jaarlijks gemiddeld elke drie weken wel een schip schade oploopt door een aanvaring met een kunstwerk als een brug of een sluisdeur. En deze schadelast stijgt. EOC is nader in de cijfers gedoken om de oorzaak van deze aanvaringen te onderzoeken. De uitkomst is verrassend.

Menselijk handelen blijkt vaak oorzaak van ongeval.
Menselijk handelen blijkt vaak oorzaak van ongeval.
Het koppelverband Rhenus Duisburg is op woensdag 1 juli 2020 opvarend op de Nieuwe Maas. Het schip is die dag vertrokken uit de Rotterdamse Europahaven en heeft als bestemming Wallersheim. De Erasmusbrug wordt gepasseerd en in de verte doemen de rode contouren van de Willemsburg op. De doorvaarhoogte is, mede door de vloed 10 meter, zo is te lezen op de matrixborden vlakbij de brug.De Rhenus Duisburg heeft als lading lege MSC-containers. De bemanning van het schip, dat onder Duitse vlag vaart, ziet dat er weinig ruimte is, maar ruikt geen onraad. Schippers die vaker op dit deel van de Nieuwe Maas varen weten dat de Willemsbrug net iets lager is dan de Erasmusbrug en dat het tij een behoorlijk verschil kan maken.Op de zonnige woensdagmiddag kijken omstanders vanaf de wal of vanuit hun flat naar het koppelverband dat akelig dichtbij langs de onderkant van de belangrijke verkeersader vaart. Gaat dat wel goed? Mobieltjes worden gepakt om het naderend onheil te filmen en luttele tellen later klinkt er donderend geraas.Tegen zoveel kracht zijn de metalen containers niet bestand en drie containers schuiven overboord. Even ziet het ernaar uit dat deze, meedrijvend met de vloed, de historische stoomraderboot Majesteit raken. Maar na een kwartier strandden ze op de noordoever ter hoogte van de radarpost aan de Maasboulevard. De bemanning komt met de schrik vrij. De schade aan het schip valt mee, maar hoe is het met de brug? De politie zet de brug af en direct wordt er onderzoek ingesteld. Gelukkig blijkt al snel dat de oeververbinding, afgezien van krassen en butsen, geen serieuze schade heeft opgelopen.Was het onbekendheid met de Willemsbrug of juist een te groot vertrouwen op routines? Of een stuurfout als gevolg van een moment van onoplettendheid? Rhenus houdt het op een ‘verkeerde inschatting van de kapitein’.

Menselijk falen

Dergelijke aanvaringen tussen een schip en kunstwerk zijn verre van zeldzaam. Uit onderzoek van EOC komt naar voren dat gemiddeld elke drie weken een bij deze verzekeraar ondergebracht schip tegen een kunstwerk vaart.

Gemiddeld gaat het alleen al bij EOC al om 20 tot 23 aanvaringen per jaar.  Wanneer een kunstwerk een schip raakt, bijvoorbeeld door falende techniek, zijn er alom speculaties op marifoonkanaal 77 ‘effe dubbel’. ‘Zat er wel een brugwachter?’ ‘Mooi hoor die moderne techniek, maar wat heb je eraan als het niet werkt?’

Maar uit de cijfers blijkt dat de meeste schades juist andersom ontstaan. Het schip vaart tegen het kunstwerk. Net zoals bij het koppelverband van Rhenus. ‘De oorzaken daarvan vinden we heel normaal: menselijk falen of een technisch mankement aan het schip. Met menselijk falen bedoelen we onoplettendheid, onbekendheid met het vaargebied en onvoldoende reisvoorbereiding’, zegt Harco van Gijssel van EOC.

De verzekeraar ziet de laatste jaren een stijging van dergelijke schades. In veel gevallen ontstaat ook grote schade aan de stuurhut. ‘De huidige moderne aluminium stuurhut is al snel onherstelbaar beschadigd. Gezien de constructie van de hoekverbindingen, flinke raampartijen en veelal grote overspanningen is na een kleine tik de boel al total loss.  Als door de aanvaring het kunstwerk ook beschadigt, dan kunnen de kosten serieus in de papieren lopen, zo weet EOC.

(Noot van de redactie: het schip van Rhenus is niet verzekerd bij EOC, de aanvaring dient ter illustratie van de problematiek)

Zo voorkom je een aanvaring

  • Bereid de reis voor en blijf alert.
  • Ken de waterstand.
  • Ken het vaargebied.
  • Ken de hoogtes van uw schip.
  • Ken de doorvaarthoogtes op uw route.
  • Voorkom afleiding (door telefoon of televisie bijvoorbeeld).
  • Besef dat routine gevaar oplevert.
  • Bespreek de reisvoorbereiding met uw personeel.
  • Zorg dat uw personeel de gevolgen kent zoals imagoschade, tijdverlet en geen inkomsten.