• Pulsvissers door minister bijgepraat over stand van zaken

Door Bram Pronk

Veel (puls)vissers hadden vrijdagmiddag de moeite genomen om naar het Van der Valk Hotel in Nootdorp te komen, waar door minister Carola Schouten van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) een voorlichtingsbijeenkomst was georganiseerd voor alle betrokken pulsvissers. De zaal was goed gevuld maar zat zeker niet vol. Veel vissers zaten nog op zee en waren door het Paasweekeinde pas maandagavond laat naar de visgronden vertrokken. ‘Er moet wel een weekje worden gemaakt’,  zei een visser kort en bondig.

Zij die er wel waren hoorden eerst, in afwachting van de minister, uit de mond van Herman Snijders, coördinerend beleidsmedewerker voor het Europees Visserijbeleid bij het ministerie van LNV, een helder betoog over het Europees visserijbeleid en hoe het zo ver is gekomen. Wat is er in het pulstraject misgegaan, wat is overschat en wat onderschat? Duidelijk werd dat de pulsvisserij indirect ten onder is gegaan aan de langzaam groeiende negatieve beeldvorming over deze innovatieve vistechniek in het Europees Parlement.

Vissen met elektriciteit, wat feitelijk binnen Europees verband verboden is, vissen die beschadigd aan dek komen, nepnieuws, kortom zaken die de pulsvisserij geen goed deden. De pulstechniek is specifiek ontwikkeld voor de visserij op tong. Nederland heeft ongeveer 75% van het Europees tongquotum en met 10% huur erbij komt dit zelfs op 85%. De meeste andere landen vissen dus niet op tong.

Beeldvorming en imago

Het onderwerp boeide een groot aantal EU-landen daarom niet en toen lag een algeheel verbod op de pulsvisserij, met haar slechte beeldvorming en imago, al snel op de loer. Snijders: ‘Ja, ik baal ontzettend, net als Carola Schouten, dat het met de pulsvisserij niet geworden is wat we er in eerste instantie van verwachtten.’ Na het betoog van Snijders was er gelegenheid voor vragen, en die waren er. Vragen als: kan er nog een boterham worden verdiend met de boomkorvisserij? Ja, zegt Snijders, onderzoek door Wageningen Economic Research wijst uit dat dat met de huidige visprijzen en gasolieprijs kan. Wordt er financieel gecompenseerd? Nee, wordt niet aan gedacht.

Hoewel het specifiek over de pulsvisserij ging, kwamen zijdelings ook vragen aan de orde over de Brexit, windparken op zee, gesloten gebieden en dergelijke. Vooraf werd gezegd dat misschien niet op alle vragen, maar vooral op die met een juridisch kader, direct antwoord kon worden gegeven. Snijders: ‘Ik ben geen jurist. Alles wat hier wordt gezegd en alle vragen die worden gesteld worden opgenomen. Op alle vragen komt een schriftelijk antwoord, dat garandeer ik en die zullen worden verwerkt in een brief die iedere pulsvisser volgende week, of anders op zeer korte termijn, zal ontvangen.’

Individueel besluit

Die brief, feitelijk een individueel besluit, komt van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Met dit besluit weet iedere afzonderlijke visser straks officieel waar hij aan toe is. Er zal ook in staan, dat zolang er binnen de tijd die nog mag worden gevist met de puls, er geen overdracht mogelijk is van ontheffingen, niet van de ene reder naar de andere reder of van het ene schip naar het andere schip. Sowieso worden uiteindelijk alle pulsontheffingen ingetrokken.

Voor een groot aantal vissers eindigt het pulsavontuur al per 1 juni, voor anderen op 31 december. Een aantal mag nog door tot 1 juli 2021. Daarna valt definitief het doek voor de totale pulsvisserij. Toch mag nog een aantal schepen doorvissen in het kader van gericht wetenschappelijk onderzoek. Snijders tegen de aanwezige vissers: ‘Maar maak jullie geen illusies, het zal slechts om een enkel vaartuig gaan. Het zal niet veel opleveren, misschien meer om de puls in leven te houden.’

Onderzoek

Klokslag 16:00 uur betrad minister Carola Schouten de zaal. Zij kwam een uur later want er was die middag ook ministerraad. Schouten vertelde in kort bestek haar visie op het pulstraject, die uiteraard niet afweek van die van Herman Snijders. Daarna bood zij ruimte voor vragen, maar wel met de opmerking dat als die al te technisch van aard zouden zijn die worden doorgeschoven naar Herman Snijders. Dat gebeurde uiteindelijk niet, zij bleek goed ingevoerd in het metier.

De minister gaf de aanwezigen geen of nauwelijks hoop op een doorstart van de pulsvisserij, nu niet en ook niet in de toekomst. Wel loopt er nog een meerjarig onderzoek, opgestart in 2014. Eind dit jaar worden de resultaten daarvan aangeboden aan ICES, in de hoop dat de Europese Commissie het daarna zal oppikken. Daar moet dus druk op komen, zei de minister. De Commissie kan het pulsverbod dan herzien, maar is daartoe echter niet verplicht.

Het onderzoek wordt uitgevoerd door een team van onderzoekers onder leiding van de alom gerespecteerde bioloog Adriaan Rijnsdorp. Bij het horen van die naam reageerde Arie Koffeman uit Urk (UK-184, ARM-14) als door een wesp gestoken en viel meteen de minister in de rede door met luide stem te roepen: ‘Zoek een andere bioloog. Die Rijnsdorp heeft ons jaren geleden ook bij de neus genomen, toen met de scholbox.’  Maar daar ging de minister niet op in, zij sprak nadrukkelijk haar waardering uit voor Rijnsdorp.

Compensatie

Vissers maken zich zorgen, dat lieten zij vrijdagmiddag blijken. Weer investeren in netten en wekkers. Een hoog gasolieverbruik, terwijl de brandstofkosten  nu fors stijgen. ‘Ik vrees dat ik over 5 jaar niet meer besta als bedrijf’, zegt de een. ‘Ik ben bang dat mijn bemanning wegloopt, er valt straks niets meer te verdienen’, zegt de ander. En komt de boomkorvisserij straks niet weer onder vuur te liggen? Een visser: ‘Ik moet straks weer met de boomkor naar zee, maar moet eerst flink investeren in nieuwe netten, maar die zijn er niet. Wie gaat mij helpen?’

Minister Schouten: ‘U kreeg een tijdelijke vergunning. Daar kleven risico’s aan, dat had u kunnen weten. Ik kan geen verlenging geven omdat er geen netten zijn, u ligt dan zo aan de ketting. U kunt gewoon met uw oude netten naar zee. Die heeft u toch niet weggegooid!?’  Laurens de Boer (UK-95): ‘Nog maar kort geleden moest ik overstappen van pulsmodule versie 8 naar pulsmodule versie 10. Kostte ons bedrijf 50.000 euro. Dat geld wil ik terug.’

De roep om financiële compensatie wordt luider, maar daarop reageert de minister kort maar krachtig: er komt geen individuele compensatie. ‘Jullie moeten niet blijven hangen in het verleden. De puls komt niet terug. Handel naar de situatie zoals die nu is. De vrees om het voortbestaan van de boomkorvisserij is ongegrond. De boomkor zal niet worden afgeschaft, want dan zit iedereen in de EU er mee. Blijf knokken. Wij doen dat ook, doe met ons mee. Richt je op de toekomst, die is er. Zorg dat je er nog bent. Innovaties moeten plaatsvinden op de schepen. Laat weten wat jullie nodig hebben. Ik zoek daarvoor draagvlak in Europa. Ik laat jullie niet zitten.’

Boodschap met applaus

De minister deelt de zorgen op de vloot, die ook leiden tot gemengde gevoelens. Daarom doet zij een emotionele oproep aan de vissers: ‘Weet dat je elkaar nodig hebt. Laten we elkaar vasthouden. Daardoor kunnen we een vuist maken. Dat is de boodschap die ik jullie wil meegeven.’

Met die woorden komt er om 16:20 uur een einde aan de goede, doch strak geregisseerde bijeenkomst, waar overigens geen nieuwe feiten naar voren kwamen. Cas Caljouw (ARM-25, tevens bestuurslid van de actiegroep EMK) vroeg nog het woord en bedankte de minister voor haar tomeloze inzet voor de vissers. ‘Aan u ligt het niet dat de pulsvisserij de nek is omgedraaid, we nemen u dan ook niets kwalijk.’

Een daverend applaus viel haar vervolgens ten deel, dat ze zichtbaar aangedaan over zich heen liet komen. Schouten bedankte daarop de vissers voor hun aanwezigheid en hun inbreng en deelde nog mee dat zij en Herman Snijders volgende week dinsdag zullen inschepen op een garnalenkotter. Daarna was er een hapje en een drankje en gelegenheid om de minister nog informeel te kunnen spreken, waar dankbaar gebruik van werd gemaakt. Daarna ging iedereen weer zijn weg, de meesten een illusie armer.