Cruiseschepen in de stad

‘Cruiseschepen kosten Rotterdam meer dan ze opleveren’

Het beeld van grote cruiseschepen bij de Erasmusbrug in Rotterdam is onlosmakelijk met het stadsbeeld verbonden. Maar volgens hoogleraar Bauke Visser van de Erasmus Universiteit kost zo’n aanmerend cruiseschip uiteindelijk meer dan het oplevert.

Een cruiseschip ligt aangemeerd bij de Wilhelminakade in Rotterdam. 2021, ANP, Peter Hilz

Visser houdt zich als hoogleraar vooral bezig met hoe organisaties informatie gebruiken in besluitvormingsprocessen. Dat hij dat ook doet inzake grote cruiseschepen in Rotterdam, komt in de eerste plaats omdat Visser woont in het gebied waar deze schepen aanmeren. In het laatste jaar vóór de coronapandemie deden zo’n 100 schepen de Wilhelminakade aan. Visser zag de overlast en beperkingen die dat met zich meebrengt.

‘Ik ben me vanaf 2019 gaan verdiepen in de cruisesector en wat de calls van die schepen in Rotterdam nou eigenlijk opleveren. Ik ben als bewoner door dit onderwerp getriggerd, maar het is vooral een heel interessante toepassing van waarmee ik mij als wetenschapper bezighoud. Mijn insteek is om voor volledige feitelijke informatie over dit onderwerp te zorgen.’

Rapport nooit gezien

Visser legt uit dat sprake is van verschillende rapporten over de cruisesector in Rotterdam. ‘Een positief rapport van de gemeente en het Havenbedrijf uit 2017 werd voorafgegaan door een intern rapport uit 2015 waarin veel meer kanttekeningen werden geplaatst over cruiseschepen in Rotterdam. En dan is er nog het rapport van Cruiseport Rotterdam, waarop toenmalig wethouder Arjan van Gils baseerde dat elke call van een cruiseschip Rotterdam een miljoen euro oplevert aan bestedingen door rederij en passagiers. Ik heb dat rapport nooit gezien, ondanks meerdere verzoeken, en ik betwijfel eerlijk gezegd of het wel bestaat.’

3 ton, 4 ton of 1 miljoen?

Vanuit de gemeenteraad worden er inmiddels steeds vaker vragen gesteld over de kosten en baten van cruiseschepen in het stadscentrum. Visser: ‘Aan het eind van zijn termijn gaf Van Gils aan dat een cruiseschip dat in Rotterdam aanmeert zo’n 400.000 euro oplevert. Nog steeds meer dan de circa 300.000 euro uit het rapport van 2017, maar vooral heel veel minder dan het eerder genoemde miljoen.’

Het artikel gaat verder onder de foto.

Bauke Visser

Visser nam de bestedingen uit het rapport als uitgangspunt om te berekenen wat er netto voor de regio overblijft. En hij komt tot heel andere bedragen: 50.000 tot 70.000 euro per aanmerend cruiseschip. De hoogleraar rekende bovendien uit dat schade als gevolg van de stikstofuitstoot door schepen veel meer kost dan wat een call oplevert. Visser stelt verder onder meer dat de cruiseschepen de ontwikkeling van het Wilheminapier-gebied in de weg zitten. ‘De kade is bijvoorbeeld bestemd als voetgangersgebied, maar als er een cruiseschip ligt is het afgesloten.’

Er spelen ook toekomstige ontwikkelingen, zoals de komst van een westelijke stadsbrug over de Nieuwe Maas en het al dan niet investeren in walstroom aan de Wilhelminapier. Om dat laatste terug te verdienen is onder meer een flinke groei van het aantal cruiseschepen in de stad nodig. Kritische vragen vanuit de gemeenteraad hebben er al voor gezorgd dat het terugverdienmodel verder wordt uitgewerkt alvorens  knopen worden doorgehakt.

Cruise is havenindustrie

Als de cruiseschepen in Rotterdam inderdaad meer kosten dan ze opleveren, waarom blijft het dan zo’n speerpunt voor de gemeente? Visser vraagt zich dat ook af. ‘Er zijn drie redenen om het aanmeren van cruiseschepen te stimuleren: het levert economisch veel op, het is goed voor het imago van de stad en het laat de band tussen haven en stad zien. Het eerste is dus niet waar, het tweede is met het oog op de schadelijke uitstoot en het soort toeristen dat de schepen brengen twijfelachtig en de haven bevindt zich tegenwoordig vooral buiten de stad, juist omdat de schepen steeds groter zijn geworden. Cruisevaart is havenindustrie, je hebt er veel ruimte voor nodig. Dus waarom wil Rotterdam die schepen dan toch zo graag naar de stad halen? Normaal zou ik denken dat er dan ergens aan wordt verdiend.’

Informatie nodig

Visser denkt dat de schepen beter weg kunnen blijven, maar benadrukt dat hij daar niet over gaat en als wetenschapper met dit onderwerp omgaat. ‘Ik wil alle partijen van degelijke informatie voorzien op basis waarvan beslissingen kunnen worden genomen, onder meer via mijn website. De gemeenteraadsleden zijn daar vooral blij mee, ongeacht hun standpunt in deze kwestie, omdat ze die informatie echt nodig hebben. Het college heeft nu meer oog voor de verdeling van de kosten en baten dan voorheen. Er zit beweging in, er wordt kritisch naar dit dossier gekeken en het is uiteindelijk aan de gemeenteraad om beslissingen te nemen. Niet alleen over waar de schepen moeten aanmeren, maar ook of Rotterdam überhaupt moet doorgaan met cruiseschepen in de stad.’

Gemeente wil eerst raad informeren

De gemeente Rotterdam geeft aan momenteel niet inhoudelijk op dit verhaal te willen reageren. In november wordt de gemeenteraad nader geïnformeerd over de beoogde investering in een walstroominstallatie voor cruiseschepen en de gemeente wil daar niet in de media op vooruitlopen, laat een woordvoerder weten.

Met betrekking tot het rapport waarvan Visser aan het bestaan twijfelt, geeft de gemeente aan dit een document van CruisePort Rotterdam is en dat het ook aan die partij is om er uitspraken over te doen. Gevraagd naar de overwegingen om al dan niet te blijven inzetten op cruiseschepen in de binnenstad, luidt het antwoord ‘Zoals sinds 2013 door het Rotterdamse stadsbestuur is ingezet: het zichtbaarder en sterker maken van de relatie haven-stad, de positieve bijdrage van zeecruise aan het imago van Rotterdam en de kansen die zeecruise kan bieden voor de lokale en regionale economie.’

Lees ook:

Vijf miljoen euro subsidie voor walstroominstallatie cruiseschepen Amsterdam

Cruiseschip zat fout bij aanvaring met vrachtschip op Waal

‘Cruiseschepen kosten Rotterdam meer dan ze opleveren’ | Schuttevaer.nl
Cruiseschepen in de stad

‘Cruiseschepen kosten Rotterdam meer dan ze opleveren’

Het beeld van grote cruiseschepen bij de Erasmusbrug in Rotterdam is onlosmakelijk met het stadsbeeld verbonden. Maar volgens hoogleraar Bauke Visser van de Erasmus Universiteit kost zo’n aanmerend cruiseschip uiteindelijk meer dan het oplevert.

Een cruiseschip ligt aangemeerd bij de Wilhelminakade in Rotterdam. 2021, ANP, Peter Hilz

Visser houdt zich als hoogleraar vooral bezig met hoe organisaties informatie gebruiken in besluitvormingsprocessen. Dat hij dat ook doet inzake grote cruiseschepen in Rotterdam, komt in de eerste plaats omdat Visser woont in het gebied waar deze schepen aanmeren. In het laatste jaar vóór de coronapandemie deden zo’n 100 schepen de Wilhelminakade aan. Visser zag de overlast en beperkingen die dat met zich meebrengt.

‘Ik ben me vanaf 2019 gaan verdiepen in de cruisesector en wat de calls van die schepen in Rotterdam nou eigenlijk opleveren. Ik ben als bewoner door dit onderwerp getriggerd, maar het is vooral een heel interessante toepassing van waarmee ik mij als wetenschapper bezighoud. Mijn insteek is om voor volledige feitelijke informatie over dit onderwerp te zorgen.’

Rapport nooit gezien

Visser legt uit dat sprake is van verschillende rapporten over de cruisesector in Rotterdam. ‘Een positief rapport van de gemeente en het Havenbedrijf uit 2017 werd voorafgegaan door een intern rapport uit 2015 waarin veel meer kanttekeningen werden geplaatst over cruiseschepen in Rotterdam. En dan is er nog het rapport van Cruiseport Rotterdam, waarop toenmalig wethouder Arjan van Gils baseerde dat elke call van een cruiseschip Rotterdam een miljoen euro oplevert aan bestedingen door rederij en passagiers. Ik heb dat rapport nooit gezien, ondanks meerdere verzoeken, en ik betwijfel eerlijk gezegd of het wel bestaat.’

3 ton, 4 ton of 1 miljoen?

Vanuit de gemeenteraad worden er inmiddels steeds vaker vragen gesteld over de kosten en baten van cruiseschepen in het stadscentrum. Visser: ‘Aan het eind van zijn termijn gaf Van Gils aan dat een cruiseschip dat in Rotterdam aanmeert zo’n 400.000 euro oplevert. Nog steeds meer dan de circa 300.000 euro uit het rapport van 2017, maar vooral heel veel minder dan het eerder genoemde miljoen.’

Het artikel gaat verder onder de foto.

Bauke Visser

Visser nam de bestedingen uit het rapport als uitgangspunt om te berekenen wat er netto voor de regio overblijft. En hij komt tot heel andere bedragen: 50.000 tot 70.000 euro per aanmerend cruiseschip. De hoogleraar rekende bovendien uit dat schade als gevolg van de stikstofuitstoot door schepen veel meer kost dan wat een call oplevert. Visser stelt verder onder meer dat de cruiseschepen de ontwikkeling van het Wilheminapier-gebied in de weg zitten. ‘De kade is bijvoorbeeld bestemd als voetgangersgebied, maar als er een cruiseschip ligt is het afgesloten.’

Er spelen ook toekomstige ontwikkelingen, zoals de komst van een westelijke stadsbrug over de Nieuwe Maas en het al dan niet investeren in walstroom aan de Wilhelminapier. Om dat laatste terug te verdienen is onder meer een flinke groei van het aantal cruiseschepen in de stad nodig. Kritische vragen vanuit de gemeenteraad hebben er al voor gezorgd dat het terugverdienmodel verder wordt uitgewerkt alvorens  knopen worden doorgehakt.

Cruise is havenindustrie

Als de cruiseschepen in Rotterdam inderdaad meer kosten dan ze opleveren, waarom blijft het dan zo’n speerpunt voor de gemeente? Visser vraagt zich dat ook af. ‘Er zijn drie redenen om het aanmeren van cruiseschepen te stimuleren: het levert economisch veel op, het is goed voor het imago van de stad en het laat de band tussen haven en stad zien. Het eerste is dus niet waar, het tweede is met het oog op de schadelijke uitstoot en het soort toeristen dat de schepen brengen twijfelachtig en de haven bevindt zich tegenwoordig vooral buiten de stad, juist omdat de schepen steeds groter zijn geworden. Cruisevaart is havenindustrie, je hebt er veel ruimte voor nodig. Dus waarom wil Rotterdam die schepen dan toch zo graag naar de stad halen? Normaal zou ik denken dat er dan ergens aan wordt verdiend.’

Informatie nodig

Visser denkt dat de schepen beter weg kunnen blijven, maar benadrukt dat hij daar niet over gaat en als wetenschapper met dit onderwerp omgaat. ‘Ik wil alle partijen van degelijke informatie voorzien op basis waarvan beslissingen kunnen worden genomen, onder meer via mijn website. De gemeenteraadsleden zijn daar vooral blij mee, ongeacht hun standpunt in deze kwestie, omdat ze die informatie echt nodig hebben. Het college heeft nu meer oog voor de verdeling van de kosten en baten dan voorheen. Er zit beweging in, er wordt kritisch naar dit dossier gekeken en het is uiteindelijk aan de gemeenteraad om beslissingen te nemen. Niet alleen over waar de schepen moeten aanmeren, maar ook of Rotterdam überhaupt moet doorgaan met cruiseschepen in de stad.’

Gemeente wil eerst raad informeren

De gemeente Rotterdam geeft aan momenteel niet inhoudelijk op dit verhaal te willen reageren. In november wordt de gemeenteraad nader geïnformeerd over de beoogde investering in een walstroominstallatie voor cruiseschepen en de gemeente wil daar niet in de media op vooruitlopen, laat een woordvoerder weten.

Met betrekking tot het rapport waarvan Visser aan het bestaan twijfelt, geeft de gemeente aan dit een document van CruisePort Rotterdam is en dat het ook aan die partij is om er uitspraken over te doen. Gevraagd naar de overwegingen om al dan niet te blijven inzetten op cruiseschepen in de binnenstad, luidt het antwoord ‘Zoals sinds 2013 door het Rotterdamse stadsbestuur is ingezet: het zichtbaarder en sterker maken van de relatie haven-stad, de positieve bijdrage van zeecruise aan het imago van Rotterdam en de kansen die zeecruise kan bieden voor de lokale en regionale economie.’

Lees ook:

Vijf miljoen euro subsidie voor walstroominstallatie cruiseschepen Amsterdam

Cruiseschip zat fout bij aanvaring met vrachtschip op Waal