Wat doe je zoal als werktuigkundige?

Jack Eelman: hoofdwerktuigkundige bij W. van der Zwan & Zn. B.V.: ‘Van alles. De honderd meter lange Alida is net een fabriek met een appartementencomplex voor een bemanning van zo’n 35 man. Vier werktuigkundigen houden de fabriek draaiend. Dat varieert van het indraaien van een lampje in het toilet, tot reparaties aan de inpakmachine voor de vis, de motoren en de lieren.’

Wat voor werkweken draait een werktuigkundige?

‘Je bent behoorlijk lang van huis. Het grootste deel van het jaar vissen we in en rond de Noordzee. Gedurende drie à vier maanden per jaar vissen we verder van huis. Afhankelijk van de visserij en hoe snel het ruim vol is zijn we maximaal vier weken op zee. We werken in ploegendienst in de machinekamer, in het ruim en op de brug. In overleg kies je voor twaalf, acht of zes uur op en af. Na deze vier weken, of bijvoorbeeld twee weken, ben je vier of twee weken vrij.’

Je weet nooit wanneer je vertrekt en weer thuiskomt.

‘Je hebt weinig vastigheid, dat klopt. Maar kies je voor zo’n beroep, dan zit het gewoon in je: eigenzinnigheid en een voorliefde voor vrijheid. De laatste jaren merk ik dat jongeren graag weten waar ze aan toe zijn. Bij wijze van spreken hebben ze liever een negen-tot-vijf baan. Terwijl de secundaire arbeidsvoorwaarden in de visserij tegenwoordig véél beter zijn dan vroeger. Vroeger was ik vier weken weg, en vervolgens had ik slechts vier dagen vrij. Dat is nu vier weken vrij. Dus je zou zeggen: het werk is veel aantrekkelijker geworden.’

Hoe houd je het een beetje gezellig, vier weken op een schip?

‘Een dag niet gelachen is een dag niet geleefd, toch? Er is altijd wel eens wat natuurlijk, maar over het algemeen is het een gezellige boel. We eten samen en bespreken van alles – tot het dagelijkse nieuws. Heb je behoefte aan privacy, dan trek je je terug in je hut. Het leukste van varen is vrij zijn. Ja, eigenlijk moet je knettergek zijn om vier weken op je werk te slapen. Aan de andere kant: je bent altijd in een team bezig, altijd bezig met improviseren. Heb je een keer een onderdeel nodig, dan kun je niet even naar de bouwmarkt fietsen. En je vecht soms tegen de natuur. Dat versterkt de saamhorigheid.’

Hoe krijg je dit vak in de vingers?

‘Door het te doen. Ik ben zelf 53 en heb het liefst jonge leergierige gasten om me heen. Mensen die ik niets kan bijbrengen, dat wordt ‘m niet. En geen zorgen: dit vak leer je. Vind je dit werk leuk, dan komt het echt wel goed. De jongens krijgen alle tijd en ruimte om zich te ontwikkelen.’

Hoe makkelijk of moeilijk is het om een werktuigkundige te vinden?

‘Niet zo makkelijk, omdat het werkschema onvoorspelbaar is. En bovendien wordt er wel eens op de visserij neergekeken. Onterecht hoor. De bemanning van grote tankers heeft vaak geen idee van de geavanceerde techniek bij ons aan boord. Het is mega hoeveel techniek er bijvoorbeeld gaat in onze vriesinstallatie. Ik zou willen zeggen: kom gerust eens kijken.’