Nauwelijks hoorbaar zet de Jan zich in beweging. Het eerste volledig elektrische werkschip van Nederland is bezig met de proefvaart over de Noord in Alblasserdam. Alleen het roer maakt geluid. Als het schip even later over de Noord vaart, is het net of de Jan door de stroming wordt meegevoerd.

Bouwer Klaas Groeneveldt heeft geen rol tijdens de proefvaart. Bewust, verklaart hij. Zijn zoon Marnick zit aan het roer. ‘Hij zit ook steeds meer in het bedrijf.’ Voor het oog vaart de Jan rakelings onder de brug bij Alblasserdam door. In werkelijkheid is er ruimte genoeg. Vader Klaas kijkt, maar zegt niets tegen z’n zoon. ‘Hij doet de proefvaart, dus dan moet ik me er ook niet mee bemoeien. Hij kan dat prima , zegt de eigenaar van Groeneveldt Marine Construction uit Hendrik-Ido-Ambacht.

Groeneveldt Marine Construction

Voor Groeneveldt is dit het eerste volledig emissieloze werkschip. Het bedrijf maakt nu een wending naar volledig elektrische werkschepen. ‘We hebben bijna 100 bouwnummers gebouwd met dieselmotoren, maar ik ben bang dat we nu in de afbouw zitten van deze aantallen. Ook voor ons is dit een hele omschakeling. Toch kunnen we dankzij ons deskundige team en korte lijnen dit prima aan. De Jan is dit jaar de eerste van de nog drie bouwnummers die volledig elektrisch zijn’, vertelt Groeneveldt terwijl het schip langs IHC in Kinderdijk glijdt.

Familiebedrijven

De verhoudingen tussen vader en zoon zijn typerend voor veel bedrijven in de scheepsbouw en scheepvaart. Jong versus oud. Ook opdrachtgever Hakkers uit Werkendam is al vijf generaties een familiebedrijf. William Hakkers is de zoon van wijlen Jan Hakkers, die in 2023 plotsklaps overleed. Dit eerste emissieloze schip kon ook alleen maar worden vernoemd naar Jan Hakkers, zo is af te lezen van het gezicht van zoon William. Soms zijn woorden overbodig.

Geïnspireerd door Cornelis

Terug naar het schip. ‘We wisten precies wat voor schip wij wilden bouwen qua afmetingen. De Jan is geïnspireerd door de Cornelis’, legt William Hakkers uit. Alle opties qua voortstuwing passeerden de revue. Stage-V, hybride, batterijen, generatoren. Uiteindelijk is het dit geworden. In ons profiel varen we maximaal twee uur per dag. Voor de zekerheid hebben we er iets bovenop gedaan qua vermogen. Hoe ver we daadwerkelijk kunnen varen? Dat weten we nog niet. Dat ligt ook aan de stroming natuurlijk’, lacht Hakkers. ‘En waar we kunnen laden. Dat is echt soms zoekwerk. Anders dan bij auto’s zijn er veel verschillende walstroomsystemen. Dat maakt het soms erg lastig.’

Emissieloos schip

Voor de rekenaars en klimaatsceptici is de aanschaf van een volledig emissieloos schip altijd lastig te verteren. Het schip is twee keer zo duur als een conventioneel schip met een dieselmotor. En hoe duurzaam zijn die batterijen nou eigenlijk? William Hakkers kent de kritiek. Toch weet het familiebedrijf dat nul-uitstoot de norm wordt. Of je nu de pijn pakt of over 10 jaar, dat maakt niet uit, is de stellige overtuiging. Je moet om. ‘En dan dus beter nu. Het wordt de license to operate’, zegt Hakkers.

Zeker in de waterbouw, waar gemeentes, havenbedrijven en provincies veelal opdrachtgever zijn, is het niet de vraag óf je voorrang krijgt met een emissieloos schip, maar of je überhaupt nog mag meedoen in een aanbesteding zonder zo’n schip.

Je verdient er volgens Hakkers geen dubbeltje extra mee. Maar bij een aanbesteding krijgt het bedrijf wel een fors voordeel als wordt ingeschreven met de Jan. ‘Dat voordeel zou nog wel groter mogen zijn’, vindt Hakkers.

Op 1 maart stelde Hakkers de Jan in gebruik. Heel slim had het Werkendamse bedrijf vertegenwoordigers van onder meer Port of Amsterdam en het Rotterdamse Havenbedrijf uitgenodigd. Die partijen zien de meerwaarde van een emissieloos werkschip, zo is de overtuiging van Hakkers.

De doop had plaats in de werkhaven van Hakkers aan de Bruningsstraat in Werkendam in het bijzijn van familie, gasten en medewerkers van Hakkers met hun gezinnen. Na de doop was er voor iedereen gelegenheid om aan boord te gaan en het nieuwe schip te bewonderen.