Voor een leek zijn de eindeloze reeks getallen op Teletekstpagina 720 geheimtaal, voor schippers uiterst vitale informatie. In menig stuurhut staat de tv nog altijd standaard op deze pagina met Waterstanden afgestemd. Al die standen zijn afkomstig uit de Waterkamer in Lelystad. Samen met vier collega’s actualiseert Eize Boonstra dagelijks deze pagina’s. Tegenwoordig kunnen de experts in de Waterkamer tot wel vier dagen vooruit een verwachting doen.
Rekenkunde
Noem het geen voorspelling, het is hogere rekenkunde wat Boonstra en de zijnen dagelijks doen. Regent het in Zwitserland en is het bij ons mooi weer? Dan kan het zo maar een stijgend waterpeil geven.
Op basis van tal van data komt de Waterkamer tot de verwachtingen: neerslag, smeltwater en droogte. En ook het magische getal: de waterstand bij Lobith op de Rijn, komt uit Lelystad.
De waterstanden komen deels automatisch uit het systeem, legt Boonstra uit. De toegevoegde waarde van de vijf adviseurs zit ‘m vooral in hun expertise. ‘Soms passen we de verwachtingen handmatig aan. Heel simpel gesteld: wij kijken naar de plusjes en de minnetjes op de Rijn. Nederland is natuurlijk het afvoerputje van de Rijn. Als het vandaag -4 centimeter is bij Keulen, is het morgen ook -4 centimeter bij Lobith.’ Toch komen er nog veel meer factoren bij kijken. Als er 20 millimeter regen valt in de Moezel heeft dat ook invloed. ‘Het is onze taak om schippers tijdig te informeren zodat zij weten waar ze aan toe zijn.’
Bij normale waterstanden zijn de verwachtingen relatief makkelijk te maken. ‘Bij hogere waterstanden wordt het lastiger. Op den duur gaan stuwen open en loopt het water de uiterwaarden in. Ook bij een lange periode van droogte kan het soms lastig zijn. Veel neerslag verdwijnt dan in de grond. Vroeger was de Rijn een smeltrivier, nu veel meer een regenrivier.’
Informatievoorziening hoofddoel
De Waterkamer heeft ook een andere belangrijke taak: BAS. Dat staat voor ‘Berichten aan Scheepvaart’. Elke ongeplande stremming moet binnen een uur gepubliceerd worden vanuit Lelystad. De medewerkers van de Waterkamer zorgen er dan voor dat deze stremming op Teletekst-pagina 721 en vaarweginformatie.nl verschijnt. Ook de geplande stremmingen (binnen- én buitenland) worden door de medewerkers ingevoerd. Dat invoeren gebeurt op een strakke manier. In vrijwel heel Europa worden deze BAS-updates op dezelfde manier opgesteld, zodat schippers snel weten wat ze tijdens hun vaartocht kunnen verwachten.
Eigen verantwoordelijkheid
Het is een hardnekkig misverstand dat Rijkswaterstaat en de Waterkamer ook over doorvaarthoogtes gaan. ‘Wij geven echt alleen de waterstanden aan. Soms belt iemand hierheen om te vragen of zijn zeilschip onder een bepaalde brug past. Wij geven wel de diepgang en de minst gepeilde diepte door op onder meer vaarweginformatie.nl. Tja, als een schipper dan toch denkt dat het past, is dat zijn eigen verantwoordelijkheid. Gelukkig zien we dat veel schippers zelf ervaren zijn en die verantwoordelijkheid ook nemen.’
Als oud-schipper maakte Boonstra vroeger ook dankbaar gebruik van de info die Rijkswaterstaat verschafte. ‘Wij keken vroeger met een verrekijker naar de peilschaal bij een brug.’
Het is in 2022 droog en lage waterstanden doemen daardoor weer op. ‘De rivier is steeds minder betrouwbaar, tegelijkertijd hadden we vorige zomer een hoogwater van ruim 14 meter bij Lobith. De waterstanden zijn veel grilliger geworden.’
Dit doet de Waterkamer
• Hoogwater- en stormberichten
• Waterveiligheid en -kwaliteit
Jaaroverzicht 2021 in cijfers:
• 80.000 waterstandsberichten
• 18.000 berichten aan scheepvaart
• 1046 minst gepeilde diepte
• 24 ijskaarten
Via waterinfo.rws.nl worden actuele, verwachte en historische watergegevens beschikbaar gesteld in overzichtelijke kaarten en grafieken. Door middel van informatieve kleurcodes wordt betekenis gegeven aan de meetgegevens. Zo ziet de gebruiker in één oogopslag of er sprake is van afwijkende waterstanden of bijzondere situaties.
Deze pagina wordt u aangeboden door Rijkswaterstaat.
Lees ook de vorige bijdragen van Rijkswaterstaat: