‘De rode draad in dit project is, dat alle innovaties die we toepassen oplossingen bieden voor problemen van nu’, zegt Deinema. ‘We gaan elektrisch varen, want niemand wil uitstoten in een dichtbevolkt gebied. We gaan autonoom varen, want er zijn onvoldoende schippers en die zijn ook nog eens duur. We bouwen het schip met een 3D-printer, want dat is een duurzame manier van bouwen die gelijk ook veel ontwerpflexibiliteit biedt. Voor elke stad of toepassing kan de boot naar wens worden aangepast.’
Deinema ziet de Parijse pont van 9 bij 3,90 meter als startschot. Een buitenkans ook die plotseling voorbij kwam. ‘Wij hebben als Roboat al sinds 2019 contact met een partij in Parijs. Sequana Développement, een rederij die meerdere rondvaartboten exploiteert in Parijs. Zij zijn geïnteresseerd in ons systeem en willen al langere tijd in Parijs aan de slag. En toen kwam de tender voor de pont voorbij van de Franse vaarwegbeheerder Voies Navigables de France.’
In die tijd had Deinema ook contact met scheepsbouwer Holland Shipyards Group uit Hardinxveld-Giessendam. ‘Dat was verkennend’, zegt directeur Leendert Hoogendoorn van HSG. ‘Wij bouwen veel veerponten en daar is het Roboat-systeem interessant voor. We wilden wat samen gaan doen, maar dan is het altijd nog zoeken naar een goed project.’
Tekst gaat verder onder de foto
3D-printen
De partijen besloten de handen ineen te slaan. ‘De tender hebben we nog ingeschoten met een stalen pont. Maar net zoals we verkennend contact hadden met Roboat, hadden we dat ook met een partij die 3D print. Het is tegenwoordig steeds lastiger om economisch rendabel te bouwen in staal, en als werf kijken wij daarom naar alternatieven. 3D printen is inmiddels volwassen genoeg om toegepast te worden in de bouw van kleine schepen. Daarom hebben wij in dit project gekozen om de romp en de opbouw volledig te 3D printen.’ En dus besloot HSG de pont niet op een conventionele manier te bouwen, maar om die te printen in samenwerking met Royal 3D.
‘Dat vergt wel extra testen. Is het beter bijvoorbeeld om alles in een keer te printen of om onderdelen los te printen en in elkaar te zetten? We hebben dat getest en zijn nu begonnen met het printen van de pont. Dat gaat enkele weken duren’, zegt Hoogendoorn. Het materiaal wat hiervoor wordt gebruikt is polypropeen. Het casco wordt 3D geprint, net als het grootste deel van de bovenbouw en de sensorhubs waar de camera’s, de GPS en alle andere sensoren van Roboat inkomen.
Tekst gaat verder onder de foto
Nieuwe aandrijflijn
‘De bouw is stap 1 in het project’, zegt Deinema. ‘Wanneer de pont vaarklaar is komt ze onze kant op voor stap 2. Dan gaan wij het autonome systeem voorbereiden op de operatie in Parijs. Het Roboat autonomie systeem kunnen wij in principe op elk scheepstype toepassen, het is een kwestie van de hardware aan een schip toevoegen en vervolgens de software afstemmen.
‘Wij hebben inmiddels al een paar jaar ervaring met autonoom varen in onze binnenhaven op het Marineterrein in Amsterdam. Dit doen we met Roboats van 4 bij 2 meter waarop ditzelfde systeem draait. De Pont voor Parijs is natuurlijk wel groter dan onze eigen Roboats én ze heeft meer vermogen. Ons systeem moet daarom eerst wel vertrouwd raken met de nieuwe aandrijflijn.’
Tekst gaat verder onder de foto
Het ontwerp wat betreft voorstuwing is uniek en komt overeen met die van de huidige Roboats. Dat betekent twee thrusters midscheeps aan beide zijde en twee boegschroeven. Die hoofdthrusters zijn 2 x 13 kW sterk en de boegschroeven elk 6 kW. Hoogendoorn: ‘Daar hebben we voor gekozen, omdat het autonome-systeem van Roboat daarmee bekend is. Dan hoeft er daar weinig aan te worden aangepast. In de toekomst kunnen we ook werken met twee schroeven die 360 graden kunnen draaien.’
Over de Seine
Die route gaat straks over de Seine. Daar zal ook stap 3 van het project worden uitgevoerd. ‘Het is bij autonome systemen nog van belang om ook te testen in de omgeving waarin gevaren gaat worden. We maken ook gebruik van automooring. Daarvoor moet het systeem wel bekend zijn met de kades waaraan dat gaat gebeuren’, zegt Deinema.
Tekst gaat verder onder de foto
HSG is op haar beurt bezig een systeem te ontwikkelen om de batterijen van de pont via inductie te laden op de aanlegplaats. ‘Inductie wordt in de industrie al veel wordt gebruikt. Daardoor is het schaalbaar en kan het eenvoudig op meerdere plekken worden neergezet. Dit soort ponten kan niet te lang blijven liggen om te laden. De 35 personen (maximale capaciteit) zijn zo aan boord en dan moet het pontje weer door.’
Vooroplopen
In de zomer van 2024 gaat de pont in Parijs varen. Nog wel met iemand aan boord, want dat moet nog van de regelgeving. ‘De pont heeft level 4 autonomie en zou zonder iemand aan boord kunnen varen. Het is een typisch voorbeeld waarbij de innovatie voorloopt op de regelgeving’, stelt Deinema.
Vooroplopen is voor HSG en Roboat niet vreemd. HSG bouwde in 1,5 jaar tijd vijf innovatieve elektrische veerponten voor het Gemeentevervoerbedrijf (GVB) in Amsterdam. Roboat bezorgde al eens volledig autonoom bier bij een Amsterdams café. Vooroplopen willen ze ook weer met deze pont. ‘Het mobiliteitsvraagstuk in de steden wordt alleen maar groter. Veel kleine, elektrische, autonome ponten zijn hier een oplossing voor. Niet alleen in Parijs, maar ook in New York en Amsterdam.’
Lees ook: