Boegbeeld met pensioen

Dirk van der Meulen (66) gaat met pensioen. Hij kwam 1 april 1980 in dienst bij Weekblad Schuttevaer, vertrok ook weer, om later terug te keren als hoofdredacteur van het vakblad voor de maritieme sector. Hij werd gegrepen door de binnenvaart, die hem nooit meer losliet.

MdV Deventer,

  • Binnenvaart blijft passie scheidend hoofdredacteur Dirk van der Meulen
  • ‘Krant als spreekbuis van actievoerders’

Door Marja de Vet

‘Toen ik kennismaakte met de binnenvaart was het nog een heel andere wereld, iedereen kende elkaar. Het was vijf jaar na de grote blokkade in 1975, waarin schippers zich afzetten tegen de gevestigde binnenvaartorganisaties en de politiek. De Onafhankelijke Nederlandse Schippersvakbond (ONS) was toen opgericht door onder anderen schipper Arie van der Knaap en bevrachter Leo van Laak, met op kantoor Jan de Vries, Kees de Vries en Gerard Kester.

De strijd ging over het behoud van de Evenredige Vrachtverdeling (EV), van de wettelijke toerbeurt. Staatssecretaris Van Hulten wilde die afschaffen, maar Willem de Ruiter, een jonge Delftse ingenieur en schipperszoon, bracht hem met een in Schuttevaer gepubliceerd rapport op andere ideeën. Hij streed samen met de ONS. De Algemeene Schippers Vereeniging (ASV) en de Christelijke Bond voor Ondernemers in de Binnenvaart (CBOB) sloten zich daar min of meer bij aan.

‘Naast de kleine particuliere schippers was er de schipperscoöperatie NPRC met directeur Frans Aarens die lijntjes onderhield met de Centrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR), net als het Centraal Bureau voor de Rijn- en Binnenvaart (CBRB). Nieuw was ook de in 1975 opgerichte Toerbeurt Noord-Zuid voor het werk op België en Frankrijk.’

Spreekbuis

‘Wij als Schuttevaer werden in de jaren ‘80 gezien als de spreekbuis van de actievoerende schippers. We streefden naar onafhankelijke berichtgeving, maar zagen ook de emancipatiestrijd. De schipper maakte zich los van de rederij- en bevrachtingskantoren. Wij schreven de krant voor schippers en zij hadden onze steun nodig, want beursschippers hadden toen nog geen sterke walorganisatie. Mijn basisvorming in de binnenvaart ligt daar, in schippers een stem willen geven.

‘We stelden ook misstanden aan de kaak, in het zand- en grindvervoer, in de handel in schepen, in de tankvaart, in de passagiersvaart. We schreven bijvoorbeeld over de risico’s van enkelwandige benzinetankers. We hebben als krant bijgedragen aan meer bewustwording en meer sectorkwaliteit. Maar het was wel altijd zoeken naar onze rol. Dat we er niet alleen voor de bedrijfstak waren, maar daar ook kritisch naar keken. Die kritische houding nam niet iedereen ons in dank af, het leidde tot kort gedingen en rechtszaken.’

Granaria

In 1988 speelde de Granaria-affaire die Dirk van dichtbij meemaakte. Minister van Verkeer en Waterstaat Neelie Smit-Kroes had haar achterbuurman Joël Wyler, eigenaar van Granaria, toestemming gegeven om buiten de beurs om met bakken te varen. Schippers waren daar laaiend over en pikten dat niet. ‘Op Bevrijdingsdag  kwam ik in Rotterdam en zag op de Boompjes een heleboel schippers naar een schip rennen. Ik ging er achteraan en mee aan boord.

Dat schip volgde de bakken van Granaria en het met ME’ers bemande konvooi eromheen en de situatie werd heel dreigend. Uiteindelijk kwamen we aan bij de Beatrixsluizen, waar nog meer ME klaar stond en ons schip werd tegengehouden. De hele zaak leverde de minister zoveel kritiek op in de Tweede Kamer dat ze moest inbinden en de EV in stand moest houden. Jammer is wel dat Granaria uiteindelijk miljoenen kreeg ter compensatie van de ingeleverde vergunningen.

‘Daarna heeft de binnenvaart goede, rustige  jaren gehad tot eind jaren ‘90 de toerbeurt werd afgeschaft, iets wat onvermijdelijk was volgens mij en waar de binnenvaartorganisaties ook grotendeels achter stonden.’

Vaart!

Ik was altijd al geïnteresseerd in het verbeteren van communicatie en systemen. Noord-Zuid had als eerste via Teletekst reizen in beeld in de jaren ‘80 en dat intrigeerde mij. In 1998, ik was inmiddels weg bij Schuttevaer en hoofdredacteur van de handelskrant Vraag en Aanbod, ben ik in mijn vrije tijd met Vaart! begonnen, een internetplatform voor de binnenvaart. De uitgevers wisten toen nog niet wat ze moesten met internet en ik ben zelf gaan experimenteren. Op een achternamiddag was de website gebouwd en het sloeg eigenlijk meteen aan.

‘De essentie van internet is community building, het creëren van een platform en dat werd het Vaart!Forum, waarop veel levendige discussies werden gevoerd. In 2002 volgde Vrachtindicator, omdat er onder schippers behoefte was aan meer markttransparantie. Dat sloeg niet meteen aan, maar na een paar jaar zaten we op 600 tot 700 deelnemers, een groot deel van de vrije markt.

‘Ik werd een paar keer ontboden bij de NMA, de Nederlandse mededingingsautoriteit (nu Autoriteit Consument en Markt). Ze hielden nauwkeurig in de gaten of ik geen tarieven ging stellen. Maar dat heb ik nooit gedaan. Ik deed niet meer dan achteraf registreren van de werkelijkheid. Elke ondernemer moest zijn eigen prijs nog steeds maken en daar zelf voor onderhandelen.’

Naar Schuttevaer

‘Ondertussen was ik voor mezelf begonnen in 2000. Door een goede deal met provider Dekatel kon ik van Vaart! leven. We vroegen 5 euro per maand contributie en vooral voor personeel liep Vaart!Markt als een trein. Ik had de handen vrij om leuke dingen in de journalistiek te doen. Maar ja, in je eentje ben je eigenlijk te klein om het nieuws te brengen en personeel lokte me niet. Daar was het merk ook niet sterk genoeg voor.

‘In 2007 kon ik terugkomen bij Schuttevaer als hoofdredacteur en dat vond ik geweldig. De nieuwsfunctie van Vaart! verplaatste zich naar de website van Schuttevaer en dat had succes. Het werd een sterk online platform met uiteindelijk ook betalende abonnees. Internet is uiteindelijk de vervanging geworden voor de losse verkoop van de krant. Die was mede door de concurrentie van andere binnenvaartbladen sterk teruggelopen.

‘Nu zijn we als Schuttevaer online heel sterk. In het begin van de coronatijd hadden we meer dan een miljoen pageviews per maand.  Een bericht over een omgevallen kraan in Duitsland leverde onlangs 12.000 pageviews in 24 uur op. Dat is echt heel veel.‘

ProMedia

Schuttevaer werd eind 2018 overgenomen door ProMedia, de uitgever van onder meer Nieuwsblad Transport. ‘Wij zijn als Schuttevaer nog steeds winstgevend, maar vakuitgevers hebben het moeilijk. Het is ook jammer dat er zoveel titels zijn op binnenvaartgebied. Wij proberen ons te onderscheiden op kwaliteit met een sterke redactie en een groot netwerk van freelancers die thuis zijn in de wereld. We zijn nu onderdeel van een brede uitgeverij op transportgebied  en worden steeds meer multimediaal. We hebben nu niet alleen een krant en een website, maar ook congressen en evenementen.’

Prijsvorming

‘De wereld ligt voor mij open nu ik met pensioen ga. Onderzoeksjournalistiek lokt. Ik zou het boek over vrachtprijsvorming in de binnenvaartmarkt willen schrijven. Dat vind ik nog steeds een zwak ontwikkelde kant van de sector. Heel veel dingen lukken niet, omdat de tarieven te laag zijn. Dat heeft zijn weerslag op alles. Dat zit me hoog.

Het is nu zo dat laagwater voor veel ondernemers bepaalt of een jaar goed is of niet. Dat zou eigenlijk niet moeten, want je hebt als binnenvaart een belangrijke logistieke functie en vervoer kost gewoon geld, dat zou niet afhankelijk moeten zijn van laagwater. De tarieven moeten structureel omhoog. Ik zou schippers belangrijke inzichten willen bieden op dit gebied.

‘Toen ik met Vrachtindicator begon zei iedereen ”je denkt toch niet dat schippers jou gaan vertellen wat ze aan vracht krijgen”. Nou, dat deden ze dus wel. Als een schipper in betrekkelijke anonimiteit zijn meldingen kan doen, heeft hij geen reden de waarheid te verdraaien. Daarom denk ik nu dat mijn vrachtprijsboek er ook gewoon komt.

‘Ik ga veel mensen missen, mijn collega’s, een hoop freelancers, de vele fantastische mensen met lef en durf in de sector, waardoor je gedreven raakt en waarvoor je door het vuur gaat. Maar binnenvaart blijft mijn passie en ik ben dus ook niet echt weg.’

Boegbeeld met pensioen | Schuttevaer.nl

Boegbeeld met pensioen

Dirk van der Meulen (66) gaat met pensioen. Hij kwam 1 april 1980 in dienst bij Weekblad Schuttevaer, vertrok ook weer, om later terug te keren als hoofdredacteur van het vakblad voor de maritieme sector. Hij werd gegrepen door de binnenvaart, die hem nooit meer losliet.

MdV Deventer,

  • Binnenvaart blijft passie scheidend hoofdredacteur Dirk van der Meulen
  • ‘Krant als spreekbuis van actievoerders’

Door Marja de Vet

‘Toen ik kennismaakte met de binnenvaart was het nog een heel andere wereld, iedereen kende elkaar. Het was vijf jaar na de grote blokkade in 1975, waarin schippers zich afzetten tegen de gevestigde binnenvaartorganisaties en de politiek. De Onafhankelijke Nederlandse Schippersvakbond (ONS) was toen opgericht door onder anderen schipper Arie van der Knaap en bevrachter Leo van Laak, met op kantoor Jan de Vries, Kees de Vries en Gerard Kester.

De strijd ging over het behoud van de Evenredige Vrachtverdeling (EV), van de wettelijke toerbeurt. Staatssecretaris Van Hulten wilde die afschaffen, maar Willem de Ruiter, een jonge Delftse ingenieur en schipperszoon, bracht hem met een in Schuttevaer gepubliceerd rapport op andere ideeën. Hij streed samen met de ONS. De Algemeene Schippers Vereeniging (ASV) en de Christelijke Bond voor Ondernemers in de Binnenvaart (CBOB) sloten zich daar min of meer bij aan.

‘Naast de kleine particuliere schippers was er de schipperscoöperatie NPRC met directeur Frans Aarens die lijntjes onderhield met de Centrale Commissie voor de Rijnvaart (CCR), net als het Centraal Bureau voor de Rijn- en Binnenvaart (CBRB). Nieuw was ook de in 1975 opgerichte Toerbeurt Noord-Zuid voor het werk op België en Frankrijk.’

Spreekbuis

‘Wij als Schuttevaer werden in de jaren ‘80 gezien als de spreekbuis van de actievoerende schippers. We streefden naar onafhankelijke berichtgeving, maar zagen ook de emancipatiestrijd. De schipper maakte zich los van de rederij- en bevrachtingskantoren. Wij schreven de krant voor schippers en zij hadden onze steun nodig, want beursschippers hadden toen nog geen sterke walorganisatie. Mijn basisvorming in de binnenvaart ligt daar, in schippers een stem willen geven.

‘We stelden ook misstanden aan de kaak, in het zand- en grindvervoer, in de handel in schepen, in de tankvaart, in de passagiersvaart. We schreven bijvoorbeeld over de risico’s van enkelwandige benzinetankers. We hebben als krant bijgedragen aan meer bewustwording en meer sectorkwaliteit. Maar het was wel altijd zoeken naar onze rol. Dat we er niet alleen voor de bedrijfstak waren, maar daar ook kritisch naar keken. Die kritische houding nam niet iedereen ons in dank af, het leidde tot kort gedingen en rechtszaken.’

Granaria

In 1988 speelde de Granaria-affaire die Dirk van dichtbij meemaakte. Minister van Verkeer en Waterstaat Neelie Smit-Kroes had haar achterbuurman Joël Wyler, eigenaar van Granaria, toestemming gegeven om buiten de beurs om met bakken te varen. Schippers waren daar laaiend over en pikten dat niet. ‘Op Bevrijdingsdag  kwam ik in Rotterdam en zag op de Boompjes een heleboel schippers naar een schip rennen. Ik ging er achteraan en mee aan boord.

Dat schip volgde de bakken van Granaria en het met ME’ers bemande konvooi eromheen en de situatie werd heel dreigend. Uiteindelijk kwamen we aan bij de Beatrixsluizen, waar nog meer ME klaar stond en ons schip werd tegengehouden. De hele zaak leverde de minister zoveel kritiek op in de Tweede Kamer dat ze moest inbinden en de EV in stand moest houden. Jammer is wel dat Granaria uiteindelijk miljoenen kreeg ter compensatie van de ingeleverde vergunningen.

‘Daarna heeft de binnenvaart goede, rustige  jaren gehad tot eind jaren ‘90 de toerbeurt werd afgeschaft, iets wat onvermijdelijk was volgens mij en waar de binnenvaartorganisaties ook grotendeels achter stonden.’

Vaart!

Ik was altijd al geïnteresseerd in het verbeteren van communicatie en systemen. Noord-Zuid had als eerste via Teletekst reizen in beeld in de jaren ‘80 en dat intrigeerde mij. In 1998, ik was inmiddels weg bij Schuttevaer en hoofdredacteur van de handelskrant Vraag en Aanbod, ben ik in mijn vrije tijd met Vaart! begonnen, een internetplatform voor de binnenvaart. De uitgevers wisten toen nog niet wat ze moesten met internet en ik ben zelf gaan experimenteren. Op een achternamiddag was de website gebouwd en het sloeg eigenlijk meteen aan.

‘De essentie van internet is community building, het creëren van een platform en dat werd het Vaart!Forum, waarop veel levendige discussies werden gevoerd. In 2002 volgde Vrachtindicator, omdat er onder schippers behoefte was aan meer markttransparantie. Dat sloeg niet meteen aan, maar na een paar jaar zaten we op 600 tot 700 deelnemers, een groot deel van de vrije markt.

‘Ik werd een paar keer ontboden bij de NMA, de Nederlandse mededingingsautoriteit (nu Autoriteit Consument en Markt). Ze hielden nauwkeurig in de gaten of ik geen tarieven ging stellen. Maar dat heb ik nooit gedaan. Ik deed niet meer dan achteraf registreren van de werkelijkheid. Elke ondernemer moest zijn eigen prijs nog steeds maken en daar zelf voor onderhandelen.’

Naar Schuttevaer

‘Ondertussen was ik voor mezelf begonnen in 2000. Door een goede deal met provider Dekatel kon ik van Vaart! leven. We vroegen 5 euro per maand contributie en vooral voor personeel liep Vaart!Markt als een trein. Ik had de handen vrij om leuke dingen in de journalistiek te doen. Maar ja, in je eentje ben je eigenlijk te klein om het nieuws te brengen en personeel lokte me niet. Daar was het merk ook niet sterk genoeg voor.

‘In 2007 kon ik terugkomen bij Schuttevaer als hoofdredacteur en dat vond ik geweldig. De nieuwsfunctie van Vaart! verplaatste zich naar de website van Schuttevaer en dat had succes. Het werd een sterk online platform met uiteindelijk ook betalende abonnees. Internet is uiteindelijk de vervanging geworden voor de losse verkoop van de krant. Die was mede door de concurrentie van andere binnenvaartbladen sterk teruggelopen.

‘Nu zijn we als Schuttevaer online heel sterk. In het begin van de coronatijd hadden we meer dan een miljoen pageviews per maand.  Een bericht over een omgevallen kraan in Duitsland leverde onlangs 12.000 pageviews in 24 uur op. Dat is echt heel veel.‘

ProMedia

Schuttevaer werd eind 2018 overgenomen door ProMedia, de uitgever van onder meer Nieuwsblad Transport. ‘Wij zijn als Schuttevaer nog steeds winstgevend, maar vakuitgevers hebben het moeilijk. Het is ook jammer dat er zoveel titels zijn op binnenvaartgebied. Wij proberen ons te onderscheiden op kwaliteit met een sterke redactie en een groot netwerk van freelancers die thuis zijn in de wereld. We zijn nu onderdeel van een brede uitgeverij op transportgebied  en worden steeds meer multimediaal. We hebben nu niet alleen een krant en een website, maar ook congressen en evenementen.’

Prijsvorming

‘De wereld ligt voor mij open nu ik met pensioen ga. Onderzoeksjournalistiek lokt. Ik zou het boek over vrachtprijsvorming in de binnenvaartmarkt willen schrijven. Dat vind ik nog steeds een zwak ontwikkelde kant van de sector. Heel veel dingen lukken niet, omdat de tarieven te laag zijn. Dat heeft zijn weerslag op alles. Dat zit me hoog.

Het is nu zo dat laagwater voor veel ondernemers bepaalt of een jaar goed is of niet. Dat zou eigenlijk niet moeten, want je hebt als binnenvaart een belangrijke logistieke functie en vervoer kost gewoon geld, dat zou niet afhankelijk moeten zijn van laagwater. De tarieven moeten structureel omhoog. Ik zou schippers belangrijke inzichten willen bieden op dit gebied.

‘Toen ik met Vrachtindicator begon zei iedereen ”je denkt toch niet dat schippers jou gaan vertellen wat ze aan vracht krijgen”. Nou, dat deden ze dus wel. Als een schipper in betrekkelijke anonimiteit zijn meldingen kan doen, heeft hij geen reden de waarheid te verdraaien. Daarom denk ik nu dat mijn vrachtprijsboek er ook gewoon komt.

‘Ik ga veel mensen missen, mijn collega’s, een hoop freelancers, de vele fantastische mensen met lef en durf in de sector, waardoor je gedreven raakt en waarvoor je door het vuur gaat. Maar binnenvaart blijft mijn passie en ik ben dus ook niet echt weg.’