• Steunpunt Binnenvaart biedt schippers helpende hand bij narigheid

• Nico Stam (Ouderkerk): ‘Filipijnse matrozen opleiden tot schipper?’

Door Dick den Braber
Voor zij het woord kreeg, legde voorzitter Nico Stam van de afdeling Ouderkerk aan den IJssel e.o. in zijn jaarrede onder meer de vinger bij het personeelstekort in de binnenvaartsector. ‘Veel schippers op beunschepen zijn overgestapt op het huren of in dienst nemen van Filipijns personeel. Ik heb nog niemand gesproken die daar ontevreden over is, maar we moeten ons wel afvragen aan wie we straks onze schepen willen gaan verkopen. Als sector moeten wij ook willen investeren in het opleiden en het redelijk betalen van jongeren die het vak willen leren.’

Riverspeak

Als alternatief hiervoor noemde Stam het opleiden van Filipijnen tot schipper. ‘Maar dan lijkt mij het invoeren van riverspeak (een gemeenschappelijke Engelse voertaal in de Europese binnenvaart, DdB) noodzakelijk. Evenals het aanbieden van Engelstalige cursussen en examens.’

De Vlaamse binnenvaartcartograaf Pierre Verberght tipte schippers die op Antwerpen varen over de langdurig buitengebruikstelling van de Royerssluis in de haven van Antwerpen (op de Rechterscheldeoever tussen het Amerikadok en de Schelde). Schippers kunnen langs hier van en naar het Albertkanaal komen. ‘De sluiting gebeurt zogenaamd voor renovatie, maar eigenlijk wil de haven haar voor eeuwig sluiten. De 250 miljoen die het bouwen van een nieuwe sluis daar kost, gebruiken ze liever elders. Als er de komende zes maanden veel klachten komen, kan dat nog veranderen. Dus hoeveel meer jullie tegen de sluiting reclameren, hoe meer kans op een nieuwe sluis.’

Stekker eruit

Na de pauze was het de beurt aan Lilian van Hiele, oud-redacteur van Weekblad Schuttevaer en sinds 2005 coördinator van Steunpunt Binnenvaart. Ze gaf aan dat voorzitter Nico Stam haar op het hart gedrukt had niet te veel narigheid te noemen. ‘Maar dat gaat niet lukken, want wij bestaan juist om schippers bij narigheid de helpende hand te bieden.’

Ze gaf veel (onherkenbaar gemaakte) voorbeelden van problemen waarbij het steunpunt zijn diensten heeft bewezen. ‘Ik vertel ze om jullie te waarschuwen. Met mijn tips kun je een hoop narigheid voorkomen. Tegelijkertijd wil ik uitleggen wat wij precies doen, opdat je in geval van nood ons weet te vinden voor hulp. Dat kost overigens helemaal niets.’

Onder meer vertelde ze over financiële problemen van schippers. Bijvoorbeeld als ze vanwege een kapotte kopschroef bij de bank aankloppen om een nieuwe te kunnen financieren, waarna de bank ter plekke de stekker uit hun onderneming trekt door de volledige lopende lening per direct terug te eisen. ‘Dan ben je alles kwijt. Het gezichtsverlies en het gevoel gefaald te hebben, zijn hierbij nog het ergst.’

Ze wees ook op de app ‘Opgelicht?!‘ van het gelijknamige AvroTros-programma. ‘Die applicatie informeert je over slimme trucjes en valse facturen die oplichters op dit moment gebruiken.’

Een vrij onbekend probleem speelt bij mensen – ‘prima schippers van Nederlandse herkomst’ – die niet goed kunnen lezen: zij begrijpen de brieven niet die zij binnen krijgen, zeker niet de officiële taal in post van overheidsinstanties. Hierdoor kunnen ze in grote problemen raken.

Een vergelijkbaar probleem: oudere echtparen die niet handig zijn met internet. ‘Voor het verlengen van een paspoort of rijbewijs bij de gemeente, moet je tegenwoordig via internet een afspraak plannen. Als je onaangekondigd aan de balie komt, stuurt de ambtenaar je weg: "Plan maar een afspraak via de website". Maar als je niet weet hoe dat moet, en het maar laat gaan, kom je vroeg of laat in grote problemen. Wij helpen mensen die hierdoor helemaal vastlopen.’

Forse premie

Ook bij medische problemen biedt Steunpunt Binnenvaart de helpende hand. ‘Weet u dat u met een ICD (een apparaatje dat bij gevaarlijke hartritmestoornissen ingrijpt, DdB) niet meer beroepsmatig mag varen? Met een pacemaker kan dat wel.’

Over problemen met verzekeringen kon Van Hiele zonder veel moeite een waslijst aan voorbeelden oplepelen. Zoals een schipper die, na jarenlang een forse premie te hebben betaald voor een arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV), niets kreeg na een ongeluk omdat hij toch niet helemaal aan de voorwaarden bleek te voldoen. ‘Sluit al op jonge leeftijd een AOV af’, raadde ze de zaal aan. ‘Dan is de premie nog relatief laag. Maar doe dit altijd in overleg met een goede binnenvaartadviseur, en kijk heel goed naar de polis.’

Schippersechtparen met relatieproblemen kunnen eveneens bij Steunpunt Binnenvaart aankloppen. ‘Door het voeren van een aantal gesprekken met elkaar, lukt het soms een echtscheiding te voorkomen. Gelukkig maar, want de gevolgen van echtscheiding voor schippersechtparen zijn nog vele malen ingrijpender dan op de wal.’ Ook als stellen tóch besluiten uit elkaar te gaan, denkt het Steunpunt met ze mee. ‘Bijvoorbeeld door het opstellen van een goede omgangsregeling. Dit voorkomt dat een moeder bijvoorbeeld bij de rechter stelt dat het schip van vader een veel te gevaarlijke omgeving is voor kinderen.’

Zestig jaar lid

Bij het vaste agendapunt ‘Uitreiking onderscheidingen aan jubilarissen’ riep voorzitter Nico Stam de schippers P. M. (Piet) Heuvelman, motorbeunschip Risico, en A.J. (Arie) de Waardt, voorheen mvs Albatros, naar voren. Heuvelman kreeg een onderscheiding vanwege veertig jaar lidmaatschap, De Waardt een oorkonde vanwege liefst zestig jaar lidmaatschap.

Nico Stam in ‘wondere wereld containervaart’

OUDERKERK

Voorzitter Nico Stam van de afdeling Ouderkerk e.o. van Koninklijke BLN-Schuttevaer is het afgelopen jaar met zijn ms Zeldenrust werkzaam geweest in wat hij in zijn jaarrede ‘de wondere wereld van de containervaart’ noemde.

Gezien de groeicijfers van de containeroverslag in Rotterdam zal de containerbinnenvaart de komende jaren alleen maar toenemen, verwacht Nico Stam. Dat vraagt volgens hem om betere voorwaarden.

‘We worden als binnenvaart geconfronteerd met zaken waar we weinig tot geen invloed op hebben, maar die zeer nadelig zijn voor het vervoer over het water.’ Er gaat nu teveel mis, vindt Stam. ‘Dat zijn vooral het achteruitschuiven of niet toekennen van aangevraagde laad- en lostijden bij drukte en vertragingen.’

Stageld na drie dagen

Helemaal verbazend was het ‘stageld’, waar Nico Stam kennis mee maakte. Dat wordt kennelijk berekend voor containers die langer dan drie dagen op de terminal staan. Stam beschreef een praktijkvoorbeeld: ‘Er werden uit een zeeschip tweehonderd 20ft containers gelost bij een grote terminal op de Maasvlakte. Toen ze op de kade stonden waren er direct enkele binnenvaartschepen beschikbaar om die containers naar het achterland te vervoeren. Er werd echter verteld dat er de komende tien dagen geen mogelijkheid was om ze over te slaan. Na drie dagen ging wel het tarief in van veertig euro per container per dag, wat een schadepost van 8000 euro per dag betekende en dat zeven dagen lang.’

Stam: ‘Zolang rederijen of terminals de macht hebben om zulke eenzijdige maatregelen in te voeren en te handhaven, zal de groei van de te vervoeren containers per binnenschip eerder minder worden dan toe nemen.’ Hij wees op initiatieven vanuit BLN om hierin verbetering aan te brengen. ‘We hopen dat u die ook van harte zult ondersteunen.’ (DdB)