Door Truus den Hartog
VMBO Rijn- en binnenvaartscholen in Rotterdam (Scheepvaart en Transport College), Harlingen (Maritieme Academie) en IJmuiden (Maritiem College) bieden de nieuwe opleiding aan. Na het VMBO is doorstroom naar MBO en vervolgens HBO Maritieme Techniek de weg naar nog meer kennis.
Maritiem & Techniek
Op aandringen van het ministerie van Onderwijs en het bedrijfsleven heeft een vernieuwing plaats gevonden in het beroepsgerichte programma van het VMBO. Van de ongeveer 125 examenprogramma’s zijn nu nog tien profielen over. Bij de VMBO Rijn- en binnenvaartscholen heeft dit geleid tot het profiel Maritiem & Techniek met vier uitstroomarrangementen: Scheeps- en jachtbouw, Rijn- en binnenvaart, Haven en (lucht)vervoer, en Wegtransport en logistiek. De eerste twee jaar ligt het accent op LOB (Loopbaan Oriëntatie Begeleiding). In het derde jaar wordt gekozen voor één van de vier uitstroomrichtingen.
In de afgelopen twee jaar hebben docenten van de drie scholen in harmonisch overleg het examenprogramma samengesteld vanuit de expertise die op de scholen aanwezig is. De beroepskwalificatie Matroos Rijn- en binnenvaart is echter gebleven. ‘Docenten hebben met hart voor het onderwijs een fantastische prestatie geleverd’, zegt Hans Muilwijk, beleidsmedewerker VMBO van STC Group. ‘Een gecompliceerde taak die veel zorgvuldigheid vereist. Aan het einde van het lopend schooljaar zullen de eerste diploma’s Maritiem & Techniek op het STC worden uitgereikt. Vanaf 2018 doen alle leerlingen van het VMBO examen nieuwe stijl.’
Scheeps- en jachtbouw
Scheeps- en jachtbouw is nieuw op het VMBO. Op het STC draait de pilot Scheeps- en jachtbouw intussen voor het tweede jaar. De belangstelling voor de beroepsrichting is groot. Bij het STC zijn al 75 leerlingen bezig in het derde en vierde jaar. Op de Maritieme Academie Harlingen, het opleidingsinstituut voor de Rijn- en binnenvaart in het noorden van Nederland, start men vanaf september 2016 bij voldoende belangstelling met Scheeps- en Jachtbouw in het derde jaar, evenals het Maritiem College IJmuiden in het westen van het land. Het Maritiem College zit in hetzelfde gebouw als het Technisch College Velsen. Het voordeel hiervan is dat naast de Rijn- en binnenvaart zij alle technische modules aan kunnen bieden. Het keuzeaanbod wordt samengesteld in nauw overleg met het regionale bedrijfsleven waarmee regelmatig overleg is.
Leren met hoofd én handen
Arjen Mintjes, directeur van de school in Harlingen, ziet doorstroommogelijkheden met de bestaande MBO-opleiding van ROC de Friese Poort in Sneek. ‘Jongeren die beide opleidingen met succes afronden zijn straks de nieuwe generatie jonge vakmensen.
‘Voor iedere jongere die met zijn hoofd én handen wil werken, is deze opleiding een kans en een uitdaging. Naast de algemene vakken die ook gelden voor de maritieme opleidingen, zijn er zeer specifieke vakken – profielvakken noemen ze dat – zoals Maritieme logistiek en communicatie, Maritieme Installaties, Maritieme Veiligheid en Reparatie en onderhoud. Er zijn ook keuzevakken: Nautische materialen en gereedschappen, Scheepsconstructie en ontwerp, Maritieme mechanische installaties en Conserveren van Maritieme systemen. In het derde en vierde leerjaar komen leerlingen nadrukkelijk met de praktijk in aanraking. Scheeps- en jachtbouwbedrijven in onze provincie fungeren dan als leerbedrijf.’
De hoofdtaak van de Maritieme Academie Harlingen is om leerlingen die later willen varen een uitstekende beroepsopleiding aan te bieden. Is Scheeps- en Jachtbouw dan niet een vreemde eend in de bijt? Mintjes reageert met een glimlach: ‘Als er geen schepen gebouwd worden, dan kan er ook niet gevaren worden. Het één heeft het andere nodig.’
Branche blij
De scheepswerven zijn er blij mee. Al jaren kampen zij met een tekort aan technisch opgeleid personeel. Hoe eerder de leerling met het vak in aanraking komt des te beter kan hij of zij daarin worden begeleid. Op school begint de leerling met het bouwen van een mini-scheepje van hout, vervolgens in staal en daarna wordt gewerkt met composiet, vooral gebruikt in de jachtbouw.
Vanaf het eerste ontwerp tot een drijvend schip doet de leerling het hele proces onder begeleiding van de docent op het eigen niveau: gemengde leerweg, kader- of basisgerichte leerweg. Tijdens de stage bij de aan de scheepvaart gerelateerde technische ondernemingen wordt vooral gewerkt aan de beroepshouding, de sleutel tot succes in de verdere (school)carrière. Stageplaatsen zijn er voldoende.