Binnenvaart verdient beter

Afschaffing van de Vaartijdenwet en toepassing van inflatiecorrectie op het liggeld zijn slechts twee van de wensen van schipper Theo Nuij (57 jaar) aan boord van de Duc in Altum. Maar hij kan zijn lijst moeiteloos aanvullen met ergernissen over regelgeving, gebrek aan ligplaatsen en onzekerheid over een toekomstbestendige exploitatie van zijn schip.

MdV a/b Duc in Altum, 10 januari 2020, 13:58

Schipper Theo Nuij stoort zich aan slechte regelgeving
‘Bonden schieten tekort in wetgeving en voorlichting’

Door Hannie Visser-Kieboom

Topergernis is de Vaartijdenwet. ‘Niemand houdt zich eraan, iedereen schrijft mensen in het boek die niet aan boord zijn. Ik probeer me netjes aan de wet te houden, maar de mensen met het meeste lef varen het langst. Waarom gaan we niet allemaal maximaal 14 uur varen?’

Ook de regeldrift van de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) stoort hem mateloos. ‘Worden er weer regels gemaakt voor beweegbare stuurhuizen, of een lampje meer of minder. Als het volgens de regels klopt, gaat het zogenaamd goed. Maar als een schipper niet tijdig zijn hut laat zakken bij een brug, dan gaat het echt mis. Het gaat dus om vakkennis en die ontbreekt bij de ILT. Ik zeg altijd als schipper, meten is weten. Nu zou er weer sprake van zijn dat deuren aan boord andersom moeten draaien.’

Aan de wal

Maar wie aan de hand van de ergernissen van Nuij denkt dat hij geen plezier meer heeft in zijn werk, heeft het mis. ‘Vorige week hadden we een prima week. Lekker gevaren en niet midden in de nacht uit bed om te laden of lossen. Plus nog eens voldoende verdiend aan de reis. Ik heb nooit ‘s nachts willen varen, ook niet in tijden van crisis. En met onze zoon Bas aan boord varen we 14 dagen op, 14 dagen af. Dat doen we nu al meer dan drie jaar en dan ontdek je pas wat je allemaal mist aan sociale contacten. Je maakt eens een praatje met je buurman, gaat eens naar de supermarkt en hebt ’s avonds tijd voor een sportclub. Echt, ik verveel me nooit aan de wal, kom nog niet eens toe aan mijn hobby: modelbouwen.

Bonden schieten tekort

‘Toen ik begin jaren ‘80 begon als matroos, deden we zo’n 30 reizen per jaar en dan had je een goed jaar. Nu doen we minimaal 50 reizen per jaar, dat geeft wel aan hoe de binnenvaart is veranderd. Alles moet sneller en “just in time”. Het afgelopen jaar was moeizaam. Veel schippers klagen over weinig werk, toch was iedereen aan het varen. Dus hoe snel moet je een reis aannemen? Als je de markt goed observeert en als je rustig blijft, kun je altijd een reis aannemen die past.’

Voor een toekomstbestendige exploitatie van zijn schip ziet Theo het liefst dat BLN-Schuttevaer betere afspraken maakt met verladers en bevrachters. ‘De bonden schieten tekort in wetgeving, maar ook in goede voorlichting. Nu zijn we niet beschermd door de wet. We moeten professionaliseren, nu kan iedereen bevrachter worden. Wat is de echte kostprijs van het vervoer? Als iedereen zegt tot hier en niet verder, heeft iedereen daar baat bij.’

Ministers

‘Ik zorg altijd dat mijn ruimen schoon zijn, maar daar krijg ik niet beter voor betaald. We lullen allemaal over groen varen, maar dat moet allemaal met subsidie, omdat het nu niet uit de exploitatie kan. Ik heb nu een Green Award, omdat het voordeel oplevert voor het havengeld. Maar als dat vervalt, dan stop ik direct. Ministers moeten het goede voorbeeld geven, met de bonden in gesprek gaan en komen tot standaardisatie en betere wetgeving. Oude wetten moeten verdwijnen. We kunnen toch niet blijven vasthouden aan een wet over liggeld uit 1994. Daar moet minimaal de inflatiecorrectie op worden toegepast.’

Schipper Nuij ziet ook het liefst strengere wetgeving rond het behoud van ligplaatsen. ‘Elke haven moet gewoon zorgen voor voldoende ligplaatsen, zodat je ook in het weekend ergens kunt blijven liggen. Nu is dat overal maximaal 3 x 24 uur, maar met Pasen of Kerstmis is dat al tekort.’

Bevlieging

Varen was voor Theo Nuij altijd al vanzelfsprekend. Ook zijn vader en grootvader waren schipper. ‘Ik vond het als kind al leuk om mee te helpen aan boord, zoals even een touwtje vastzetten. En als je eenmaal schipper bent, ga je niet zo snel iets anders doen. Eén keer heb ik overwogen te stoppen, dat was in 2008, toen ik mijn schip goed had verkocht. Toen riep ik dat ik huizen en jachten wilde gaan verkopen. Maar dat was toch meer een bevlieging. Al snel daarna hebben we een nieuw schip laten bouwen. Het comfort van de nieuwe schepen, de groei in technische mogelijkheden, steeds al die aanpassingen. Dat trekt me wel.

‘Varen is veel comfortabeler geworden. Voorheen moest je je TV zachter zetten als je stopte met varen. Nu heb je door isolatie en techniek veel minder last van de motor, dat is echt fijner varen. Ook de kopschroef is veel robuuster dan in de jaren ‘70. Nadeel is wel dat je minder beweging hebt. Dus nu moet je naar de sportschool voor je gezondheid. Vroeger moest je de luiken dicht leggen.’

Van zijn twee zonen Bas en Gert-Jan koos alleen Bas voor de binnenvaart. Gert-Jan studeert maritieme techniek aan de TU Delft. Hoe lang Theo zelf nog blijft varen, samen met zijn vrouw Karin, weet hij nog niet. ‘Komend jaar gaat de vriendin van Bas ook meevaren. Zelf zit ik al 40 jaar in de binnenvaart, dan heb je alles al wel een keer gezien.’