Door

Fleur van der Laan

Zes weken lang heeft de Karma IV zich ingezet voor het dijkverzwaringsproject BAS (Bergambacht-Ammerstol-Schoonhoven). Ze heeft onder leiding van machinisten Michel en Giel met klei en stenen een nieuwe dijk gemaakt en krijgt nu twee weken vakantie. Daarna zal de rails van de kraan worden gerepareerd. Michel: ‘Het is bij het zwenken net of je over een verkeersdrempel rijdt.’

De Karma IV wordt dan met een zeesleper naar de Eemshaven getrokken. Het werk daar omvat het plaatsen van zinkstukken (zeildoek met wilgentakken), om de bodem tegen grote kolenschepen en hun schroeven te beschermen. De bouw van de kolencentrale gaat daar ondanks de milieuprotesten gewoon door.

Marshallplan

Het ponton met daarop de overslagkraan werd in 1946 bij de Meyersteinfabriek in Brooklyn (VS) gebouwd. Het gevaarte werd enkele jaren later in het kader van het Marshallplan aan het Nederlandse leger geschonken. In 1967 kocht een aannemer het ding van Domeinen. Waterbouwer Van den Herik werd in 1976 eigenaar en is dat nog.

De Karma IV, niet te verwarren met de gelijknamige superdeluxe Australische viscatamaran, is een niet zelfvarend kraanschip en wordt op de werklocatie verplaatst door duwboot Sientje. Met twee spudpalen blijft ze op haar plaats.

Op een oude foto die ik vind, is het ponton verroest en dient een armoedige bouwkeet aan dek als woonruimte. De huidige accommodatie met leefgedeelte, twee hutten en een badkamer, ziet er nieuw en modern uit. Het hele ponton staat van buiten goed in de verf en de kraan is geheel gereviseerd.

Ook de tandwielen van de kraan zijn niet lang geleden allemaal vernieuwd. Binnen in het ponton staan twee 8-cilinder tweeslag GM’s van 240 pk, die voor overhaal naar buiten zijn geweest. Er zijn moderne schakelkasten en een Caterpillar havengenerator geïnstalleerd. Er is een werkplaats en overal hangt hijsmateriaal. Behalve een warmwaterketel en een hydrofoor staat er nog een lens- en brandbluspomp. Dit kraanschip is twee jaar geleden voor 1,5 miljoen euro opgeknapt.

Techniek

Michel vertelt dat hij best wat meer van de techniek zou willen weten. ‘Als er een storing is, bel ik naar de technische dienst.’ Om op het kraanponton te werken heb je geen nautische opleiding nodig. ‘Ik heb waterbouw gedaan,’ zegt Michel. ‘En wij zijn in bezit van het TCVT, het theoriecertificaat Verticaal Transport.’

De andere kraanmachinist Giel is schipper van de Sientje en heeft ook zijn groot vaarbewijs. Zijn vrouw is aan boord. Zij kookt en houdt de boel schoon. ‘Wij wonen in Zeeland en overnachten hier.’

De leefruimte is klein, maar ze zit liever niet alleen thuis. Ze komt uit een binnenvaartfamilie en is het gewend. ‘Mijn man had vroeger zijn eigen schip, maar ging in loondienst. Van de week reed hij met een bobcat in het ruim van het binnenvaartschip Hyade om stenen naar de grijper te duwen. Dat is zwaar werk. En hij is al zestig.’

De 300 tons kraan van de Karma IV heeft een draaicirkel van 44 meter en kan tot zo’n 20 meter diep baggeren. ‘De hydraulische hijskranen van tegenwoordig hebben een kleiner bereik,’ legt Michel uit. ‘Bovendien draait ze nu op wisselstroom en evenaart ze haar collega’s qua snelheid en vermogen. Daarom bewijst deze oude dame nog steeds haar diensten.’