Turks recept uit ‘De Garnalenpelster’

Janny Kleine van het ms Kerizel heeft haar recept voor deze ‘Wat eten we vandaag’ een paar jaar geleden gevonden in de roman ‘De garnalenpelster’ van schrijfster Nilgün Yerli. Ze weet niet meer precies hoe het recept in het Turks heet, maar zelf noemt ze het Zure worteltjes met zoet stoofvlees. Al teveel woorden wil ze verder niet vuilmaken aan kookcapriolen in de keuken van de Kerizel.

koken

Zure worteltjes met zoet

stoofvlees van Janny

Benodigdheden voor twee personen:

  • 350 tot 400 gram runderstoofvlees
  • een middelgrote ui, fijn gesnipperd
  • een teen knoflook
  • sambal oelek. Een volle theelepel is nodig voor het vlees, iets minder is voor bij de groente.
  • een scheut ketjap manis
  • 200 gram prei
  • 300 gram wortelen
  • een citroen
  • een paar takken peterselie. Het liefst vers, maar mag ook gevriesdroogd.
  • 200 gram rijst

Maak in een braadpan een scheut olijfolie warm zodat de hele bodem wordt bedekt met de olie. Fruit hierin een theelepel sambal. Doe vervolgens het stoofvlees erbij. Schroei het vlees aan beide kanten goed dicht. Voeg de gesnipperde ui en de uitgeperste knoflook toe. Doe een deksel op de pan, zet het gas laag en laat het vlees ongeveer 2 uur stoven. Voeg daarna een scheut ketjap toe voor de lekkere zoete smaak. Haal het vlees uit de pan, snijd het fijn doe het nog even terug in de pan. Even proeven of het zoet genoeg is. Voeg anders nog wat ketjap toe.

Snijd voor het groentegerecht een prei aan fijne ringen. Was de prei goed en maak de wortelen schoon. Snijd de wortelen in schijfjes. Pers de citroen uit. Verhit in een pan een flinke scheut olijfolie, zodat de hele bodem olie bevat. Fruit de sambal hierin en voeg de schijfjes wortel toe. Fruit dit al omscheppend aan. Voeg daarna de prei en de citroensap toe. Doe de deksel op de pan en gaar het groentemengsel op een lage hittebron gaar. Voeg eventueel wat water toe als het mengsel droog dreigt te vallen. Als laatste gaat de peterselie erop. Verwarm de peterselie nog even kort met het groentemengsel mee.

‘Bij dit gerecht eten wij altijd witte rijst’, vertelt Janny. ‘Dit maak je klaar, zoals het op het pak staat vermeld. Het is wel oppassen met dit gerecht, want alleen op de rijst gaat wat zout. Dat het smaken mag.’

Door

Erik van Huizen

Volgens Janny wordt aan boord vooral gekookt omdat het moet. ‘Maar als we dan toch iets moeten klaarmaken, dan kun je het toch maar beter gelijk lekker maken. Wij varen gewoonlijk vooral naar het noorden van Frankrijk. Het Franse stokbrood is vooral heerlijk met lekkere dikke plakken vleeswaren. In Nederland nemen we altijd zoveel brood mee als we nodig hebben tot onze uiteindelijke bestemming. We snijden het zelf. Dat vind ik toch beter voor de smaak.’

Yoghurt als toetje

Janny’s wekelijkse boodschappen bevatten altijd wat prei, bolletjes knoflook, champignons en paprika’s. ‘Ook nemen we altijd de wat langer houdbare groenten zoals kool, ui, wortelen en rode biet mee. En dan aardappelen, mie, macaroni en rijst voor erbij. En in de diepvries gaat rund- en varkensvlees. Zoveel dat het altijd genoeg is voor een reis. Blikgroenten gebruiken we eigenlijk alleen als noodrantsoen.’

Op de Kerizel komt als toetje meestal een variant van yoghurt met vers fruit op tafel. ‘Voor een lekker toetje heb je bijvoorbeeld een bakje Griekse yoghurt met honing nodig, vanwege het vetgehalte neem ik de helft per persoon, acht aardbeien en acht steeltjes met rode bessen. Dan roer ik de yoghurt met de honing eerst een beetje om en verdeel het dan over twee schaaltjes. Dan de aardbeien en de rode bessen goed wassen, de aardbeien van de kroontjes ontdoen. Snijd de aardbeien vervolgens in plakjes. Ris vervolgens de bessen van de steel en verdeel ze over de schaaltjes. Even omroeren en klaar is je toetje.’

Garnalenpelster

Het recept Zure worteltjes met zoet stoofvlees haalde Janny dus uit het boek ‘De garnalenpelster’. In dit boek vertelt schrijfster Nilgün Yerli (1969) haar levensverhaal. Yerli is 10 jaar als ze van Turkije naar Nederland verhuist. Eenmaal in Nederland is alles anders. De Nederlanders zelf, het eten, gewoonten en de normen en waarden. Zo denkt Nilgüns moeder uit vriendelijkheid een deeggerecht gevuld met kaas en peterselie met de buren te delen. Ze komt echter met een volle schaal terug. De buren dachten dat moeder het wilde verkopen. Haar moeder blijft echter de rots in de branding in het gezin. Ook geeft moeder Yerli een veilig gevoel. Daardoor heeft Yerli het idee dat alles wel goed komt. Langzaam wordt echter duidelijk dat de machtsverhoudingen binnen het gezin helemaal scheef liggen. De moeder offert zich op, terwijl de vader het ervan neemt. Zo pelt de moeder garnalen om extra geld te verdienen voor boodschappen. Yerli schaamt zich hiervoor en krijgt jarenlang geen garnaal door haar keel, zeker wanneer ze achter de ware reden van het garnalenpellen komt. Want moeder pelt ook garnalen om haar zoon in de gevangenis wat geld te kunnen sturen.

Uiteindelijk moet Yerli het als jonge studente met talloze bijbaantjes na het overlijden van haar moeder en het vertrek van haar vader alleen zien te rooien. Het boek eindigt met enkele recepten van haar moeder. De Zure worteltjes met zoet stoofvlees van Janny is er daar een van.

Turks recept uit ‘De Garnalenpelster’ | Schuttevaer.nl

Turks recept uit ‘De Garnalenpelster’

Janny Kleine van het ms Kerizel heeft haar recept voor deze ‘Wat eten we vandaag’ een paar jaar geleden gevonden in de roman ‘De garnalenpelster’ van schrijfster Nilgün Yerli. Ze weet niet meer precies hoe het recept in het Turks heet, maar zelf noemt ze het Zure worteltjes met zoet stoofvlees. Al teveel woorden wil ze verder niet vuilmaken aan kookcapriolen in de keuken van de Kerizel.

koken

Zure worteltjes met zoet

stoofvlees van Janny

Benodigdheden voor twee personen:

  • 350 tot 400 gram runderstoofvlees
  • een middelgrote ui, fijn gesnipperd
  • een teen knoflook
  • sambal oelek. Een volle theelepel is nodig voor het vlees, iets minder is voor bij de groente.
  • een scheut ketjap manis
  • 200 gram prei
  • 300 gram wortelen
  • een citroen
  • een paar takken peterselie. Het liefst vers, maar mag ook gevriesdroogd.
  • 200 gram rijst

Maak in een braadpan een scheut olijfolie warm zodat de hele bodem wordt bedekt met de olie. Fruit hierin een theelepel sambal. Doe vervolgens het stoofvlees erbij. Schroei het vlees aan beide kanten goed dicht. Voeg de gesnipperde ui en de uitgeperste knoflook toe. Doe een deksel op de pan, zet het gas laag en laat het vlees ongeveer 2 uur stoven. Voeg daarna een scheut ketjap toe voor de lekkere zoete smaak. Haal het vlees uit de pan, snijd het fijn doe het nog even terug in de pan. Even proeven of het zoet genoeg is. Voeg anders nog wat ketjap toe.

Snijd voor het groentegerecht een prei aan fijne ringen. Was de prei goed en maak de wortelen schoon. Snijd de wortelen in schijfjes. Pers de citroen uit. Verhit in een pan een flinke scheut olijfolie, zodat de hele bodem olie bevat. Fruit de sambal hierin en voeg de schijfjes wortel toe. Fruit dit al omscheppend aan. Voeg daarna de prei en de citroensap toe. Doe de deksel op de pan en gaar het groentemengsel op een lage hittebron gaar. Voeg eventueel wat water toe als het mengsel droog dreigt te vallen. Als laatste gaat de peterselie erop. Verwarm de peterselie nog even kort met het groentemengsel mee.

‘Bij dit gerecht eten wij altijd witte rijst’, vertelt Janny. ‘Dit maak je klaar, zoals het op het pak staat vermeld. Het is wel oppassen met dit gerecht, want alleen op de rijst gaat wat zout. Dat het smaken mag.’

Door

Erik van Huizen

Volgens Janny wordt aan boord vooral gekookt omdat het moet. ‘Maar als we dan toch iets moeten klaarmaken, dan kun je het toch maar beter gelijk lekker maken. Wij varen gewoonlijk vooral naar het noorden van Frankrijk. Het Franse stokbrood is vooral heerlijk met lekkere dikke plakken vleeswaren. In Nederland nemen we altijd zoveel brood mee als we nodig hebben tot onze uiteindelijke bestemming. We snijden het zelf. Dat vind ik toch beter voor de smaak.’

Yoghurt als toetje

Janny’s wekelijkse boodschappen bevatten altijd wat prei, bolletjes knoflook, champignons en paprika’s. ‘Ook nemen we altijd de wat langer houdbare groenten zoals kool, ui, wortelen en rode biet mee. En dan aardappelen, mie, macaroni en rijst voor erbij. En in de diepvries gaat rund- en varkensvlees. Zoveel dat het altijd genoeg is voor een reis. Blikgroenten gebruiken we eigenlijk alleen als noodrantsoen.’

Op de Kerizel komt als toetje meestal een variant van yoghurt met vers fruit op tafel. ‘Voor een lekker toetje heb je bijvoorbeeld een bakje Griekse yoghurt met honing nodig, vanwege het vetgehalte neem ik de helft per persoon, acht aardbeien en acht steeltjes met rode bessen. Dan roer ik de yoghurt met de honing eerst een beetje om en verdeel het dan over twee schaaltjes. Dan de aardbeien en de rode bessen goed wassen, de aardbeien van de kroontjes ontdoen. Snijd de aardbeien vervolgens in plakjes. Ris vervolgens de bessen van de steel en verdeel ze over de schaaltjes. Even omroeren en klaar is je toetje.’

Garnalenpelster

Het recept Zure worteltjes met zoet stoofvlees haalde Janny dus uit het boek ‘De garnalenpelster’. In dit boek vertelt schrijfster Nilgün Yerli (1969) haar levensverhaal. Yerli is 10 jaar als ze van Turkije naar Nederland verhuist. Eenmaal in Nederland is alles anders. De Nederlanders zelf, het eten, gewoonten en de normen en waarden. Zo denkt Nilgüns moeder uit vriendelijkheid een deeggerecht gevuld met kaas en peterselie met de buren te delen. Ze komt echter met een volle schaal terug. De buren dachten dat moeder het wilde verkopen. Haar moeder blijft echter de rots in de branding in het gezin. Ook geeft moeder Yerli een veilig gevoel. Daardoor heeft Yerli het idee dat alles wel goed komt. Langzaam wordt echter duidelijk dat de machtsverhoudingen binnen het gezin helemaal scheef liggen. De moeder offert zich op, terwijl de vader het ervan neemt. Zo pelt de moeder garnalen om extra geld te verdienen voor boodschappen. Yerli schaamt zich hiervoor en krijgt jarenlang geen garnaal door haar keel, zeker wanneer ze achter de ware reden van het garnalenpellen komt. Want moeder pelt ook garnalen om haar zoon in de gevangenis wat geld te kunnen sturen.

Uiteindelijk moet Yerli het als jonge studente met talloze bijbaantjes na het overlijden van haar moeder en het vertrek van haar vader alleen zien te rooien. Het boek eindigt met enkele recepten van haar moeder. De Zure worteltjes met zoet stoofvlees van Janny is er daar een van.