In de nieuwe sluis in Eefde zijn bij de bouw drijfbolders aangebracht. Daar kan een schip goed aan afmeren. Als dat gebeurt, hoeft de schipper tijdens het nivelleren van het water geen gebruik te maken van zijn motor, of zoals in artikel 6.28, lid 9, onder e, van het Binnenvaartpolitiereglement (BPR) staat; van zijn mechanische middelen tot voortbeweging.
Het is voor de schipper ook een moment om even iets anders te doen, want regelmatig zie ik dat er tijdens het nivelleren geen schipper in de stuurhut aanwezig is.
Sluis zonder drijfbolders
Bij de oude sluis in Eefde zijn geen drijfbolders aanwezig en kan, voordat de nivellering wordt ingezet, goed worden afgemeerd, wat overigens maar zelden gebeurt. Nadeel is namelijk dat de bemanning keer op keer tijdens het nivelleren het touw of de touwen verticaal moet verzetten van bolder naar bolder.
Tijdens het nivelleren ontstaat een stroming van het water in de sluis en kan het schip zich gaande houden tijdens het verzetten van dat touw. Dan kan er bijna alleen veilig worden geschut als de schipper gebruik maakt zijn schroef.
Natuurlijk gebeurt het regelmatig dat alleen met een steekeind wordt vastgemaakt en de motor op langzaam vooruit wordt gezet. Gemak dient de mens en dat gebeurt al jaren zo.
Als de schipper attent en alert blijft en goed communiceert met het bemanningslid voorop kan dat veilig gebeuren, mits er voldoende rekening wordt gehouden met de overige schepen in de sluis.
Dat wordt anders als in het zomerseizoen jachten zijn afgemeerd achter het schip. Door minder snel te nivelleren is daar door vakbroeders op de sluis ook nog een mouw aan te passen. Dan maar iets minder vlot, maar wel veilig.
Kleine vrachtschepen
Schippers van kleine vrachtschepen mogen alleenvaren en moeten dus ook alleen schutten. Dat is vaak goed te doen, maar niet zonder risico. Vakbroeders weten dat en door minder snel te nivelleren worden de risico’s vrijwel uitgesloten.
Vakbroeders
Ook konden in de sluis vaak meer schepen tegelijk schutten. Soms was het wat krap en moesten twee schepen in de sluis gebekt ligplaats nemen. De vakbroeders op de schepen en de sluis regelden dat met elkaar, ook door soms minder snel te nivelleren. Vlot en ook veilig blijft dan ook mogelijk.
De instructies aan de operator op de sluis laat dit ook niet meer toe, omdat er kennelijk ook minder vakbroeders zijn.
Gerechtelijke uitspraak
In de tekst van het artikel staat: ‘Volgens binnenvaartadvocaat Marius van Dam betekent dit dat Rijkswaterstaat het gebruik van de schroef in sluizen nu overal moet toestaan’, maar dat blijkt niet uit de tekst. Het gaat hier om één incident in één sluis.
Ook zegt Van Dam dat ‘Rijkswaterstaat zal moeten toestaan dat schippers, wanneer nodig, in sluizen de voortstuwing gebruiken’.
Als dat echt nodig is, zal Rijkswaterstaat dat hopelijk zeker toestaan en kennelijk was het deze keer nodig. Maar dat blijft voor mij de vraag, ondanks alle deskundige inbreng die kennelijk betrokken is bij deze rechtszaak. Als de deskundige inbreng vanuit Rijkswaterstaat door juristen is gedaan, is dat wel begrijpelijk, want dat zijn niet altijd nautische vakbroeders.
Volgens Van Dam is men met name bij de sluizen op de Maas, na invoering van de centrale bediening, principieel gaan handhaven op de BPR-voorschriften dat de schroef niet mag worden gebruikt. Als dat zo is, dan komt dat de eenheid van handelen van alle landelijke operators van Rijkswaterstaat weliswaar ten goede, maar het moet mogelijk zijn en blijven dat je in bepaalde sluizen de schroef gebruikt wanneer dat noodzakelijk is.
Uitleg Rijkswaterstaat
De woordvoerder van Rijkswaterstaat stelt: ‘Als de touwen goed zijn vastgemaakt kan een schip stil blijven liggen en hoeven de schroeven niet te draaien tijdens het schutproces. Dit is bekend bij schippers’. Die schippers ken ik niet in de sluizen zonder drijfbolders en een groot waterniveauverschil.
Uniformiteit
Het zou goed zijn dat ook de woordvoerders van Rijkswaterstaat zich verdiepen in het praktische schutproces en zich niet alleen laten adviseren door collega’s die grote bijdragen hebben geleverd aan pakketten van instructies.
Uniformiteit in sluisbediening is een goed streven, maar zolang de sluizen en de bolders niet uniform zijn, zijn zij ook niet allemaal geschikt om ‘schroefloos’ te schutten.
Je ontkomt er niet aan dat bij sommige sluizen met vaste bolders en grote niveauverschillen de schroef af en toe moet worden ingeschakeld.
Schippers moeten daar wel terughoudend mee omgaan. Uitgangspunt blijft: schroeven uit.
Jammer dat een incident na bijna zes jaar zo wordt uitgelegd.
Sander Wels
Lees ook: