OPINIE: ‘Naming and shaming’ instrument voor zelfregulering zeilchartervaart

Sinds het ongeluk met het charterschip Amicitia in Harlingen twee jaar geleden, woedt er een discussie over veiligheid in de zeilende binnenvaart. Aan deze discussie valt me één ding op: er wordt nauwelijks gesproken over de belangrijke disciplinerende invloed die marktwerking kan hebben op het gedrag van ‘rotte appels’ in de sector.

  • Keurmerk helpt klant bij juiste scheepskeuze

  • ‘Gasten missen informatie om juiste keuze te maken’

Door Victor Vandersmissen
Victor is jurist, al enige jaren actief in de zeilchartervaart en volgt momenteel de opleiding Stuurman Kleine Zeilvaart op de Enkhuizer Zeevaartschool.


Bij succesvolle platformen zoals AirBNB bepalen de gasten het succes van de aanbieders van appartementen, maar toch wordt over de corrigerende rol die gasten in de zeilende binnenvaart kunnen spelen met geen woord gerept.

Er is sprake van een ongelijkheid in de informatie die aanbieder en afnemer in de zeilchartervaart hebben over de kwaliteit van de geboden dienst. Gasten – vaak niet-zeilers – kunnen met de beperkt beschikbare informatie geen gezonde afweging maken over de kwaliteit van de schepen, waardoor het voor reders niet nodig is te voldoen aan een hoge standaard. Teleurgestelde gasten ziet de vloot nooit meer terug. Er moet iets veranderen, voordat zij zichzelf om zeep helpt.

Het woord ‘keurmerk’ is al gevallen en wordt, in het oerwoud van de al bestaande keurmerken over de gehele maatschappelijke breedte, niet geschikt geacht. De nadelen daargelaten, kan een keurmerk afnemers echter wel duiden dat de aanbieder het beste voor heeft met iedereen in de economische keten en zo de informatieongelijkheid tussen producent en afnemer rechttrekken. Voor een betere informatieverdeling in de zeilchartervaart zou een vergelijkbaar instrument dus wel degelijk zinvol kunnen zijn. Maar hoe dit instrument vorm te geven?

Prikkel creëren

Het begint met vergroting van kennis en bewustwording binnen de sector over veiligheid. Hierin zijn al verschillende grote stappen gezet. Behalve dat er aan de kwaliteit van de officiële keuringen wordt gewerkt, heeft de sector zelf het Platform Veiligheid Chartervaart (PVC) opgericht en worden branchenormen opgesteld. Dit is een goed initiatief, dat welwillende schepen kan helpen een hogere standaard te bereiken en de veiligheid te vergroten.

Een noodzakelijke tweede stap is het creëren van een prikkel voor reders om zich vervolgens ook aan de branchenormen te houden. Dit kan op twee manieren. In de eerste plaats zou het lidmaatschap van de Vereniging voor Beroepschartervaart (BBZ) en PVC-deelname – op zichzelf al aanwijzingen van een goede houding – moeten afhangen van de expliciete onderschrijving en naleving van de branchenormen. Aanvullend moet men op de websites van beide organisaties publiceren welke reders zich aan de branchenormen conformeren en zijn aangesloten.

Transparantie

Beide maatregelen zijn een positieve vorm van ‘naming and shaming‘, waardoor potentiële afnemers beter worden geïnformeerd over de kwaliteit van de aangeboden diensten. Door gebruik te maken van informatietechnologie (IT) kunnen daarnaast actief heel gericht potentiële gasten worden bereikt in binnen- en buitenland en worden gewezen op het belang van naleving van de branchenormen door het schip van hun keuze.

Deze transparantie heeft twee voordelen. Eerst zal door afnemers een betere selectie tussen schepen op de chartermarkt kunnen plaatshebben. Dat zal vervolgens een prikkel zijn voor reders om zich te conformeren naar de geldende normen. Simpelweg om klandizie veilig te stellen. Zo worden eigengereide reders gedwongen zich te conformeren om niet van de markt te worden verdreven. Op deze manier maakt men een situatie waarin afnemers goed geïnformeerd een schip kiezen en kwaliteit en veiligheid voorop staan.