Een blik op AIS-website MarineTraffic maakt duidelijk: het is druk bij de Kreekraksluizen. Uit een belronde langs wachtende schippers spreekt een soort gelatenheid. ‘Het is lang van tevoren gecommuniceerd’ en ‘we wisten dat het ging gebeuren, dus probeer je er rekening mee te houden’, zo klinkt het. Toch levert de situatie veel problemen op voor de schipper. ‘Zeker als ik naar Antwerpen moet. Dan probeer ik niet na de middag aan te komen bij de sluis, want dan kom ik in de knel’, zegt schipper Martijn Boere van de Viking Karve, die vast vaart tussen Rotterdam en Antwerpen. Hij ligt op het moment van spreken op zijn beurt te wachten aan de zuidzijde van de sluis. ‘We zijn de vierde schutting. Het scheelt dat we 81 x 10 meter zijn. We passen er vaak nog wel bij.’

‘Wij zijn de derde schutting en hebben dus geluk’, vertelt een andere schipper aan de noordzijde, die liever anoniem blijft. ‘Vorige week hoorden we dat we zeker 12 schuttingen moesten wachten. Dat is 12 keer een uur en een kwartier wachten hè. Toen konden we gelukkig nog snel de Zandvlietsluis in en omvaren via Hansweert.’

Een derde schipper wijst ook op de megawachttijd van een week geleden en stelt dat de zes uur die hij nu moet wachten meevalt. ‘Maar vervelend blijft het.’

Hinderlijk maar voorspeld

Rijkswaterstaat bevestigt dat er sinds 5 augustus twee dagen zijn geweest met extreme vertraging. ‘Dat waren 15 en 22 augustus. Toen liepen de wachttijden op tot 10 uur. Maar gemiddeld zijn de wachttijden 2 tot 4 uur. We proberen met borden langs de vaarweg informatie te geven aan de schippers. Het is heel vervelend en hinderlijk voor ze, maar dat was voorspeld.’

De vaarwegbeheerder ziet vooral veel drukte aan het eind van de middag en begin van de avond.

De oorzaak van de vertraging ligt in een ongelukkige samenloop van omstandigheden. Er worden momenteel geplande onderhoudswerkzaamheden uitgevoerd aan de westkolk van de Kreekraksluizen. Die duren tot 27 september. Daardoor is maar één kolk beschikbaar. Dat op zich zou al voor oponthoud zorgen op de route Rotterdam-Antwerpen. Maar daar komt de drooglegging van het Julianakanaal in de Maasroute naar België nog bij. Dat zou eigenlijk pas op 1 oktober gebeuren, maar die werkzaamheden werden vervroegd om ze zo snel mogelijk te kunnen afronden. Het gevolg is, dat schepen op de Maasroute nu omvaren via de Zeeuwse Kreekraksluizen.

Wachtplaatsen

Dat zijn veel meer schepen dan die ene Kreekrakkolk aankan. En al die wachtende schepen moeten ergens kunnen liggen. Om voldoende wachtplaatsen te creëren heeft Rijkswaterstaat eerder de maximale ligtijd voor de sluis al teruggebracht van 72 naar 24 uur. Ruim een week geleden heeft Rijkswaterstaat dit verder ingeperkt. Schepen mogen er nu alleen nog wachten op een schutting. En wachten op een schutting telt niet mee als rusttijd, maar als vaartijd.

Dat betekent dat schippers die door hun vaartijd heen raken, praktisch geen kant uit kunnen. Voor schepen die van Antwerpen naar Rotterdam gaan biedt wellicht Vluchthaven Tholen soelaas. Daar mogen schepen momenteel niet de normale 72 uur, maar nog wel 24 uur rusttijd nemen. Schepen die van Rotterdam richting Antwerpen varen komen ernstiger in problemen. ‘Als je nog net binnen je vaartijd bent geschut, moet je door naar Antwerpen. Dat is twee uur’, legt een schipper uit. ‘Overschrijd ik dan de vaartijd? Ja, maar wat kan ik eraan doen?’

De regiocoördinator Zeeland voor Koninklijke Binnenvaart Nederland, Marjolein de Voogd, is al door meerdere schippers gebeld die in de knel zitten. ‘Het lange wachten is vervelend, maar dat heeft Rijkswaterstaat tijdig en goed gecommuniceerd. Daarover krijg ik dan ook weinig vragen van schippers. Over die vaar- en rusttijden wel, daar zit de moeilijkheid. Het vraagt om een betere reisvoorbereiding.’

Eigen verantwoordelijkheid

‘Het is de verantwoordelijkheid van de schipper om te voldoen aan de vaar- en rusttijdenwet’, laat Rijkswaterstaat weten in een reactie. ‘Rijkswaterstaat doet zijn best om een veilige doorstroming te bevorderen en wacht- en ligplaatsen zoveel mogelijk beschikbaar te houden. We streven er daarbij naar dat om de twee uur varen of om de 30 kilometer ligplaatsen beschikbaar zijn. Hoewel de capaciteit van de Kreekraksluizen momenteel beperkt is, voldoen we wel aan dat uitgangspunt. Verder hebben we nauwe afstemming met schippers en met brancheverenigingen om deze werkzaamheden goed te laten verlopen.’