Collega-schippers vormen een zeer belangrijke informatiebron voor bedrijfsmatige beslissingen. ‘Vanuit de overheid vertellen wat schippers moeten doen, werkt in elk geval niet’, zegt psychologe Mirte Nederlof, die voor de provincie Zuid-Holland onderzoek deed in het kader van haar master Gedragsverandering. Ze kwam er al snel achter dat de sociale omgeving een belangrijke rol speelt. ‘Schippers willen weten hoeveel andere schippers al zijn overgestapt of bezig zijn met verduurzaming. Ze zijn erg sceptisch over de duurzaamheid van elektrisch varen en passen hun schip niet aan als anderen dat ook niet doen.’

Tekst gaat verder onder foto

Groepsgevoel

Nederlof vergelijkt de keuze voor verduurzaming van een schip met de keuze voor sporten. ‘Wanneer je vrienden hebt die allemaal sporten en gezond zijn, zul je sneller overwegen zelf ook naar de sportschool te gaan, dan wanneer je vrienden liever op de bank hangen.’

Maar net zoals het niet helpt om tegen iemand met overgewicht te zeggen dat hij moet gaan sporten, werkt het evenmin om tegen een schipper te zeggen dat hij moet verduurzamen. Volgens Nederlof houden schippers er niet van als een advies dwingend klinkt. Wat wel helpt is als de sociale omgeving ook wil verduurzamen en men samen nadenkt over de beste technieken en oplossingen.

Geld en informatie

Uiteraard keek Nederlof ook naar de praktische bezwaren, want die zijn nogal een struikelblok. Ten eerste is de investering om over te stappen naar batterij-elektrisch varen voor veel scheepseigenaren te groot. Mogelijk wordt dit weggenomen met subsidies en garanties van opdrachtgevers. Ten tweede zijn er te weinig laadpunten en als ze er al zijn, is dat niet bekend bij schippers. De overheid moet zorgen voor betere infrastructuur én beter communiceren over de mogelijkheden.

Ten derde viel het de onderzoeker op dat het nog niet algemeen bekend is dat schippers informatie en advies kunnen krijgen bij het Expertise en Innovatie Centrum Binnenvaart (EICB).

Nederlof: ‘Zo vormen zowel praktische als psychologische aspecten een barrière. Ik richt mij in het onderzoek op gedragsverandering en hoe bezwaren kunnen worden weggenomen.’

Aanbevelingen

Nederlof doet een aantal aanbevelingen op basis van haar onderzoek. De communicatie tussen schippers en stakeholders zou beter moeten om de weerstand tegen elektrisch varen te verlagen. Binnenvaartschippers zouden ook beter kunnen worden geïnformeerd over de huidige uitstoot van schadelijke stoffen en de duurzaamheid van batterij-elektrisch en hybride varen. Daarbij zou men gebruik kunnen maken van bestaande sociale structuren. ‘Laat schippers vooral zelf met elkaar praten en laat zien dat meer scheepseigenaren bezig zijn met verduurzaming. Dan gaan ze eerder overstag.’