De zucht naar het water was er altijd, maar het was zijn vader die een maritieme loopbaan van de in 1930 geboren Johannes van de Meer in de weg zat. ‘Na zijn militaire dienst wilde hij heel graag de beroepsvaart in, maar dat keurde zijn vader niet goed’, vertelt dochter Rian. ‘In 1950 kreeg hij verkering met mijn moeder en die zag het ook niet echt zitten dat hij ging varen.’ Het werd dus iets heel anders, namelijk betontimmerman.
Maar de behoefte om zelf te gaan varen verdween niet. En dus begon Johan van de Meer eind 1968 te bouwen aan de boot waarmee hij en zijn gezin vanaf medio 1973 meer dan dertig jaar heel Nederland zouden doorkruizen tijdens weekenden en vakanties. Of nou ja, niet heel Nederland. ‘Naar Groningen en Friesland gingen we niet, want dan zouden we volgens mijn vader meer tijd kwijt zijn aan het wachten bij al die kleine sluisjes dan dat we daadwerkelijk zouden varen.’
Eerst op zolder, buiten afgebouwd
Het bouwen gebeurde thuis op zolder, waar de spanten werden gemaakt. Van de Meer werkte met een bouwtekening die hij had gekocht, al had hij die wel zelf aangepast om zijn boot wat langer te doen uitvallen. Zijn vrouw zag het eerst als een bevlieging, maar Johan bouwde in zijn vrije uurtjes rustig door. ‘Uiteindelijk kwamen de spanten via het zolderluik en de trap naar beneden om buiten opgesteld te worden. Daar heeft hij de boot verder afgebouwd’, vertelt Rian. Het eindresultaat was een volledige houten, 7,5 meter lange motorkruiser van hout, aangedreven door een Mercedes-motor.
Toen Johan en zijn vrouw Aaltje op leeftijd kwamen, werden zaken als aanmeren en schutten steeds lastiger. De boot werd daarom na 32 jaar verkocht. Maar er werd nog wel geregeld gevaren met gehuurde vaartuigen, en met onder meer de oude ijsbreker van zijn zoon. ‘En een week voor zijn dood is hij nog met Stichting Vaarwens mee geweest’, vertelt Rian. ‘Daar moet hij wel al zijn krachten voor hebben gespaard, want hij heeft eigenlijk de hele vaartocht zelf aan het roer gezeten. En hij wist ook nog precies hoe het allemaal moest. We zijn Stichting Vaarwens heel dankbaar dat hij dit nog heeft kunnen doen.’
Briefjes vol waterstanden
Op Johan van de Meer hadden het water en de scheepvaart een onweerstaanbare aantrekkingskracht. Rian: ‘Zijn motto was ‘varen is vrijheid.’’ Een loze uitspraak was dat niet, ook niet in zijn latere jaren. Toen het varen eigenlijk al voorbij was, liet hij toch nog telkens zijn klein vaarbewijs verlengen. Na zijn dood vond zijn familie bergen met briefjes vol aantekeningen over de waterstanden. En Van de Meer las trouw de Schuttevaer, maar een abonnement hoefde hij niet. Want als hij hem zelf elke week ging halen in de winkel bij het bunkerstation van Slurink in Zaltbommel, kon hij meteen even zien hoe de Waal er op dat moment bij lag.
Toen zijn gezondheid minder werd, kwam zijn dochter wekelijks naar de winkel. Tot verbazing van de medewerkers van Slurink in Zaltbommel kwam ze ook na zijn overlijden nog een exemplaar halen. Rian van de Meer legt uit waarom. ‘Ik had op vrijdag voor de laatste keer de Schuttevaer gehaald. Mijn vader stond thuis opgebaard en mijn dochter heeft nog wat artikelen aan hem voorgelezen. Ook waterstanden, want die vond hij heel belangrijk. En vervolgens is de Schuttevaer mee zijn kist ingegaan, zodat hij daarboven ook nog wat te lezen heeft.’