Milieuverontreiniging

Officier van Dienst Dennis van der Veen: ‘Incidentmanagement is vooral netwerken’

Het ging 9 september 2021 helemaal mis op de Island Empress in Den Helder. Bij het overpompen van gasolie kwam bijna 7000 liter gasolie in het water terecht. Dankzij de alerte reactie van de Helderse havenmeesters, Rijkswaterstaat, de bemanning van het schip én een portie geluk, was de olie snel opgeruimd en bleef de schade beperkt. Nu een jaar later blikken we terug met Hoofd Bureau Incidentmanagement Water & Scheepvaart en Officier van Dienst Dennis van der Veen van Rijkswaterstaat.

Liever het artikel zoals het in de krant verschijnt, druk dan hier.

Dennis van der Veen, Rijkswaterstaat
‘Incidenten kunnen altijd gebeuren. Zaak is dat we de juiste mensen en instanties direct informeren’, legt Dennis van der Veen uit. Foto Rene Quist
  • Alle partijen meteen op scherp bij oliemorsing in haven Den Helder
  • Bemanning denkt dat het om kuub olie gaat, in werkelijkheid is het meer dan 7000 liter

Toevallig is Dennis van der Veen die 9e september niet ver van de haven van Den Helder. Via de Brandaris, de vuurtoren op Terschelling, wordt hij rond 11:30 uur in zijn woonplaats Breezand gewaarschuwd dat er een stevige olieverontreiniging is op een schip in Den Helder. Vrijwel gelijktijdig licht ook de havenmeester hem in. ‘De bemanning was behoorlijk in paniek, was de boodschap. Nou dan weet je: dit is serieus.’ Eenmaal in de haven, ziet Van der Veen dat ook de waterpolitie ter plaatse is. Samen met de twee agenten stapt hij aan boord van het morsende schip. ‘Je rook de diesel al vanaf een afstandje. Overal lagen doeken.’

Van der Veen: ‘Ik vond het best spannend, het was een van mijn eerste grote incidenten. Kom je daar met twee agenten die ook nog eens bewapend waren. Ik zag de paniek van de kapitein in zijn ogen. Dus eerst heb ik hem gerustgesteld, ben even rustig met hem gaan zitten. Wat is er nou precies gebeurd?’

Calamiteitenaannemer

Snel wordt duidelijk dat er bij het overpompen van gasolie van de ene bunker in het schip naar de andere een fout is gemaakt. ‘De bunkertank zat al vol en daardoor stroomde de diesel over het hele schip. De bemanning stelt dat er een kuub gasolie is weggelekt.‘Ik zit al heel wat jaren in de “olie” en je weet dat zo’n schatting meestal veel te laag is. Meestal vermenigvuldigen wij het met een factor 10’, zegt Van der Veen.

Olieworsten in de haven van den helder
Eerste hulp bij olieongelukken: vaak worden er snel olieworsten in het water gelegd om verdere verspreiding te voorkomen. (Foto Rijkswaterstaat)

Zaak is nu snel de olievlek in te dammen en de gasolie uit het water te halen. Zo snel mogelijk worden olieworsten in het water gelegd. Rijkswaterstaat heeft inmiddels contact met een calamiteitenaannemer om de olie op te ruimen. Van der Veen maakt de kapitein duidelijk dat hij of de rederij opdracht aan de aannemer moet geven om de olievervuiling op te ruimen.

‘Die gelegenheid moeten wij  geven vanuit de wetgeving. Maar doet hij dat niet of niet snel genoeg, dan geven wij als Rijkswaterstaat de opdracht en wordt de schade met 30% opslag verhaald op de rederij.’

Geen vervolging

Hoewel de politie ook aan boord is van het schip, is er in eerste instantie weinig reden om strafrechtelijk op te treden. ‘Het was gewoon een fout, de bemanning had zeker niet de intentie diesel in het water te lozen. Daarbij heeft de kapitein ook meteen het incident gemeld’, legt Van der Veen uit.

sland_Empress_(15566477983)
Bij het overpompen van dieselolie ging het bij de Island Empress in de haven van Den Helder in september 2021 mis. Duizenden liters diesel kwamen in het water terecht. (Foto Wikimedia)

Bij olielekken in de buurt van de Waddenzee is Rijkswaterstaat altijd meteen extra alert. ‘De Waddenzee is een kwetsbaar gebied. Je wilt niet dat olie in de Waddenzee terechtkomt.’ Gelukkig staat de wind goed en hoopt de gasolie zich op in een hoek v n de haven. Op die plek ligt een schip van Peterson. ‘Dat schip van Peterson wilde weg, maar zat behoorlijk onder de olie. Wij hebben toen gevraagd of het nog wat langer kon blijven liggen.’

Milieu boven scheepvaart

Om er zeker van te zijn dat de olie alleen daar in de haven ligt, stapt Van der Veen aan boord bij de waterpolitie en voert een schouw uit in de haven. Inderdaad blijkt vrijwel alles in een hoek van de haven te liggen.

Inmiddels is er contact tussen Rijkswaterstaat en havenmeester Ary Rijke. ‘De havenmeester heeft aan alle schepen gevraagd om langzaam te passeren stapvoets door de haven te varen, zodat de kans dat olie zich verspreidt zo klein mogelijk is. Milieu gaat boven scheepvaart. Uiteindelijk is ons doel enerzijds waterkwaliteit, maar ook scheepvaartmanagement. We hebben als Rijkswaterstaat er ook belang bij dat de scheepvaart zo min mogelijk hinder ondervindt van zo’n incident.’

Het schip van Peterson wil zo snel mogelijk weg. ‘Met z’n allen kwamen we toen op het idee om de schroeven van de politieboot langzaam te laten draaien, zodat de olie langs het Peterson-schip dreef. De olie kwam zo in een hoek terecht en daar kon het mooi worden opgeruimd. Rond 13.00 uur is de aannemer ter plaatse en rond 19:00 uur is het grootste deel van de zeven kuub opgeruimd. ‘Geen 10 kuub, maar wel zeven keer zoveel als wat de bemanning had ingeschat.’ Alle diesel opruimen lukt niet. ‘We komen tot 80-90%. Wat overblijft is een dun vliesje, herkenbaar aan de regenboogkleuren.’

Toch mag het ‘incidentschip’ nog niet weg. Eerst moet duidelijk zijn dat er geen strafrechtelijke of handhavingskant aan de verontreiniging zit. ‘Welke rederij is het, welk schip? Als het vaker is voorgekomen, kijk je anders naar zo’n incident.’ Aanvankelijk ziet het ernaar uit dat het schip pas de volgende ochtend mag vertrekken, maar al in de avond is er groen licht vanuit de haven, politie en Rijkswaterstaat.

Inzetplan met namen en telefoonnummers

‘Incidenten kunnen altijd gebeuren. Zaak is dat we de juiste mensen en instanties direct informeren’, legt Dennis van der Veen uit. ‘Daarom probeer ik met zoveel mogelijk mensen en partijen persoonlijk contact te hebben. Ik zeg wel eens: incidentmanagement is ook voor al netwerkmanagement. Het gaat erom dat je elkaar kent en weet wat je van elkaar kunt verwachten.’

Om te zorgen dat bij een incident alle belanghebbenden worden geïnformeerd, werkt Rijkswaterstaat met een inzetplan. In dit plan is met één oogopslag te zien wie bijvoorbeeld bij het hoogheemraadschap of desbetreffende gemeente moet worden gebeld. ‘Ik wil gewoon namen en telefoonnummers achter elkaar hebben, zodat je heel snel kunt bellen en meteen de juiste persoon te pakken hebt.’

Vanuit de Centrale Meldpost IJsselmeer worden er ook via SMS informatieberichten binnen Rijkswaterstaat verstuurd. ‘Het is van belang dat iedereen meteen op de hoogte is.’

Preventie essentieel

Havenmeester Ary Rijke van Den Helder
‘Onbemand bunkeren? Dat doen we niet meer hier. De schepen moeten zorgen dat er een bunkerwacht is’, zegt havenmeester Ary Rijke. (Foto René Quist)

Rijkswaterstaat werkt nauw samen met de havenautoriteiten. In het geval van de olieverontreiniging was dat de Port of Den Helder. Havenmeester Ary Rijke zet via de havenverordening sterk in op het voorkomen van incidenten. ‘Onbemand bunkeren? Dat doen we niet meer hier. De schepen moeten zorgen dat er een bunkerwacht is.’ Ook de Helderse haven zorgt ervoor dat zoveel mogelijk schepen worden  geïnformeerd. ‘Misschien zijn die schepen niet direct betrokken, maar als wij dan vragen langzaam te passeren, dan snapt zo’n kapitein ook waarom.’

De schipper moet een incident moet melden bij de betreffende verkeerspost.

Deze pagina wordt u aangeboden door RWS.

Officier van Dienst Dennis van der Veen: ‘Incidentmanagement is vooral netwerken’ | Schuttevaer.nl
Milieuverontreiniging

Officier van Dienst Dennis van der Veen: ‘Incidentmanagement is vooral netwerken’

Het ging 9 september 2021 helemaal mis op de Island Empress in Den Helder. Bij het overpompen van gasolie kwam bijna 7000 liter gasolie in het water terecht. Dankzij de alerte reactie van de Helderse havenmeesters, Rijkswaterstaat, de bemanning van het schip én een portie geluk, was de olie snel opgeruimd en bleef de schade beperkt. Nu een jaar later blikken we terug met Hoofd Bureau Incidentmanagement Water & Scheepvaart en Officier van Dienst Dennis van der Veen van Rijkswaterstaat.

Liever het artikel zoals het in de krant verschijnt, druk dan hier.

Dennis van der Veen, Rijkswaterstaat
‘Incidenten kunnen altijd gebeuren. Zaak is dat we de juiste mensen en instanties direct informeren’, legt Dennis van der Veen uit. Foto Rene Quist
  • Alle partijen meteen op scherp bij oliemorsing in haven Den Helder
  • Bemanning denkt dat het om kuub olie gaat, in werkelijkheid is het meer dan 7000 liter

Toevallig is Dennis van der Veen die 9e september niet ver van de haven van Den Helder. Via de Brandaris, de vuurtoren op Terschelling, wordt hij rond 11:30 uur in zijn woonplaats Breezand gewaarschuwd dat er een stevige olieverontreiniging is op een schip in Den Helder. Vrijwel gelijktijdig licht ook de havenmeester hem in. ‘De bemanning was behoorlijk in paniek, was de boodschap. Nou dan weet je: dit is serieus.’ Eenmaal in de haven, ziet Van der Veen dat ook de waterpolitie ter plaatse is. Samen met de twee agenten stapt hij aan boord van het morsende schip. ‘Je rook de diesel al vanaf een afstandje. Overal lagen doeken.’

Van der Veen: ‘Ik vond het best spannend, het was een van mijn eerste grote incidenten. Kom je daar met twee agenten die ook nog eens bewapend waren. Ik zag de paniek van de kapitein in zijn ogen. Dus eerst heb ik hem gerustgesteld, ben even rustig met hem gaan zitten. Wat is er nou precies gebeurd?’

Calamiteitenaannemer

Snel wordt duidelijk dat er bij het overpompen van gasolie van de ene bunker in het schip naar de andere een fout is gemaakt. ‘De bunkertank zat al vol en daardoor stroomde de diesel over het hele schip. De bemanning stelt dat er een kuub gasolie is weggelekt.‘Ik zit al heel wat jaren in de “olie” en je weet dat zo’n schatting meestal veel te laag is. Meestal vermenigvuldigen wij het met een factor 10’, zegt Van der Veen.

Olieworsten in de haven van den helder
Eerste hulp bij olieongelukken: vaak worden er snel olieworsten in het water gelegd om verdere verspreiding te voorkomen. (Foto Rijkswaterstaat)

Zaak is nu snel de olievlek in te dammen en de gasolie uit het water te halen. Zo snel mogelijk worden olieworsten in het water gelegd. Rijkswaterstaat heeft inmiddels contact met een calamiteitenaannemer om de olie op te ruimen. Van der Veen maakt de kapitein duidelijk dat hij of de rederij opdracht aan de aannemer moet geven om de olievervuiling op te ruimen.

‘Die gelegenheid moeten wij  geven vanuit de wetgeving. Maar doet hij dat niet of niet snel genoeg, dan geven wij als Rijkswaterstaat de opdracht en wordt de schade met 30% opslag verhaald op de rederij.’

Geen vervolging

Hoewel de politie ook aan boord is van het schip, is er in eerste instantie weinig reden om strafrechtelijk op te treden. ‘Het was gewoon een fout, de bemanning had zeker niet de intentie diesel in het water te lozen. Daarbij heeft de kapitein ook meteen het incident gemeld’, legt Van der Veen uit.

sland_Empress_(15566477983)
Bij het overpompen van dieselolie ging het bij de Island Empress in de haven van Den Helder in september 2021 mis. Duizenden liters diesel kwamen in het water terecht. (Foto Wikimedia)

Bij olielekken in de buurt van de Waddenzee is Rijkswaterstaat altijd meteen extra alert. ‘De Waddenzee is een kwetsbaar gebied. Je wilt niet dat olie in de Waddenzee terechtkomt.’ Gelukkig staat de wind goed en hoopt de gasolie zich op in een hoek v n de haven. Op die plek ligt een schip van Peterson. ‘Dat schip van Peterson wilde weg, maar zat behoorlijk onder de olie. Wij hebben toen gevraagd of het nog wat langer kon blijven liggen.’

Milieu boven scheepvaart

Om er zeker van te zijn dat de olie alleen daar in de haven ligt, stapt Van der Veen aan boord bij de waterpolitie en voert een schouw uit in de haven. Inderdaad blijkt vrijwel alles in een hoek van de haven te liggen.

Inmiddels is er contact tussen Rijkswaterstaat en havenmeester Ary Rijke. ‘De havenmeester heeft aan alle schepen gevraagd om langzaam te passeren stapvoets door de haven te varen, zodat de kans dat olie zich verspreidt zo klein mogelijk is. Milieu gaat boven scheepvaart. Uiteindelijk is ons doel enerzijds waterkwaliteit, maar ook scheepvaartmanagement. We hebben als Rijkswaterstaat er ook belang bij dat de scheepvaart zo min mogelijk hinder ondervindt van zo’n incident.’

Het schip van Peterson wil zo snel mogelijk weg. ‘Met z’n allen kwamen we toen op het idee om de schroeven van de politieboot langzaam te laten draaien, zodat de olie langs het Peterson-schip dreef. De olie kwam zo in een hoek terecht en daar kon het mooi worden opgeruimd. Rond 13.00 uur is de aannemer ter plaatse en rond 19:00 uur is het grootste deel van de zeven kuub opgeruimd. ‘Geen 10 kuub, maar wel zeven keer zoveel als wat de bemanning had ingeschat.’ Alle diesel opruimen lukt niet. ‘We komen tot 80-90%. Wat overblijft is een dun vliesje, herkenbaar aan de regenboogkleuren.’

Toch mag het ‘incidentschip’ nog niet weg. Eerst moet duidelijk zijn dat er geen strafrechtelijke of handhavingskant aan de verontreiniging zit. ‘Welke rederij is het, welk schip? Als het vaker is voorgekomen, kijk je anders naar zo’n incident.’ Aanvankelijk ziet het ernaar uit dat het schip pas de volgende ochtend mag vertrekken, maar al in de avond is er groen licht vanuit de haven, politie en Rijkswaterstaat.

Inzetplan met namen en telefoonnummers

‘Incidenten kunnen altijd gebeuren. Zaak is dat we de juiste mensen en instanties direct informeren’, legt Dennis van der Veen uit. ‘Daarom probeer ik met zoveel mogelijk mensen en partijen persoonlijk contact te hebben. Ik zeg wel eens: incidentmanagement is ook voor al netwerkmanagement. Het gaat erom dat je elkaar kent en weet wat je van elkaar kunt verwachten.’

Om te zorgen dat bij een incident alle belanghebbenden worden geïnformeerd, werkt Rijkswaterstaat met een inzetplan. In dit plan is met één oogopslag te zien wie bijvoorbeeld bij het hoogheemraadschap of desbetreffende gemeente moet worden gebeld. ‘Ik wil gewoon namen en telefoonnummers achter elkaar hebben, zodat je heel snel kunt bellen en meteen de juiste persoon te pakken hebt.’

Vanuit de Centrale Meldpost IJsselmeer worden er ook via SMS informatieberichten binnen Rijkswaterstaat verstuurd. ‘Het is van belang dat iedereen meteen op de hoogte is.’

Preventie essentieel

Havenmeester Ary Rijke van Den Helder
‘Onbemand bunkeren? Dat doen we niet meer hier. De schepen moeten zorgen dat er een bunkerwacht is’, zegt havenmeester Ary Rijke. (Foto René Quist)

Rijkswaterstaat werkt nauw samen met de havenautoriteiten. In het geval van de olieverontreiniging was dat de Port of Den Helder. Havenmeester Ary Rijke zet via de havenverordening sterk in op het voorkomen van incidenten. ‘Onbemand bunkeren? Dat doen we niet meer hier. De schepen moeten zorgen dat er een bunkerwacht is.’ Ook de Helderse haven zorgt ervoor dat zoveel mogelijk schepen worden  geïnformeerd. ‘Misschien zijn die schepen niet direct betrokken, maar als wij dan vragen langzaam te passeren, dan snapt zo’n kapitein ook waarom.’

De schipper moet een incident moet melden bij de betreffende verkeerspost.

Deze pagina wordt u aangeboden door RWS.