Hoe is ZES tot stand gekomen?
‘Het begon bij de Groene Cirkel Heineken, waar onder meer verkenningen zijn gedaan naar emissieloos varen. Dit heeft er uiteindelijk in geresulteerd dat ZES werd opgericht door ING, Engie (aandelen inmiddels overgenomen door Ebusco), Wärtsilä en Havenbedrijf Rotterdam. De Nederlandse overheid levert een bijdrage via subsidies van Infrastructuur en Waterstaat en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland voor verduurzaming van transport. Additionele ondersteuning komt van Heineken, via een langjarige vervoersovereenkomst en een initiële bijdrage in de ontwikkelingskosten van het eerste schip van haar vervoerder CCT. CCT brengt voor het laden en lossen van het eerste schip geen handelingskosten in rekening. Met een sterk staaltje teamwork dragen de partijen eraan bij om deze systeemovergang financieel mogelijk te maken en de drempel voor schippers, reders en verladers om over te stappen te verlagen.’
Niet elke sector is even ver als het om verduurzaming gaat. Waar staat de binnenvaart in dat verband?
‘De binnenvaart is een interessante, maar ook complexe en vrij conservatieve sector. Door de samenstelling van de sector is het uitdagend om alle neuzen dezelfde kant op te krijgen en een groene technologie op grote schaal door te voeren. Dit heeft zeker ook te maken met de hoge investeringskosten die zijn gemoeid met de transitie naar uitstootvrije binnenvaart: scheepseigenaren kunnen dat geld niet zomaar ophoesten.’
Wat zijn voor de binnenvaart de belangrijkste kansen om te verduurzamen?
‘De binnenvaart verstookt traditioneel diesel, met uitstoot van NOx en CO2 als gevolg. Deze uitstoot tot nul reduceren is uiteraard het doel. Een substantieel deel van de vloot legt slechts beperkte afstanden af op rustig water. Dat is een ideale kans om over te stappen op batterij-elektrisch. Daarnaast wordt voor grotere afstanden uiteraard gekeken naar bijvoorbeeld waterstof. Grote schepen lange afstanden laten varen op batterijen is met de huidige stand van de batterij-technologie lastig te realiseren.’
Wat zijn de grootste horden die moeten worden genomen?
‘Enerzijds is er natuurlijk de versnippering van de binnenvaart, doordat er heel veel familiebedrijfjes zijn met beperkte mogelijkheden om grote investeringen te doen. Om daar een kritische massa enthousiast te krijgen om over te stappen op een duurzame technologie (die over 10 jaar ook nog steeds gangbaar is) is één van de hordes. Daarnaast zul je de infrastructuur op orde moeten hebben. Als je nergens kunt tanken of laden of batterijen kunt wisselen, houdt het snel op. Onze oplossingen richten zich nu vooral op containerschepen. Er zullen dus doorontwikkelingen moeten komen om batterij-elektrisch varen ook interessant te maken voor andere schepen.’
Met welke producten en diensten geeft ZES invulling aan de verduurzaming van de binnenvaart?
‘ZES biedt een pay per use batterij-oplossing aan. Schippers die 100% elektrisch willen varen moeten wel aanpassingen aan hun schip doen, maar ze hoeven niet te investeren in de batterijsystemen. In plaats daarvan kunnen ze op onze dockinglocatie leeggevaren batterijcontainers van het schip hijsen en ruilen voor volle batterijcontainers. ZES voorziet dus in de infrastructuur om de elektrische binnenvaart te faciliteren. Belangrijk daarbij is dat we “technology agnostic” zijn. Een batterijcontainer kan in theorie ook worden vervangen door een container met daarin een brandstofcel (en een tank waterstof). In dat geval zou het schip dus ook op waterstof kunnen varen, zolang de interface met het schip maar identiek is aan die van de ZESpacks met batterijen.’
Welke projecten lopen er al? En kunnen daar al lessen uit worden gedeeld?
‘De Alphenaar vaart al een jaar dagelijks op elektriciteit uit onze ZESpacks tussen Alphen aan den Rijn en Moerdijk. Uit deze proof of concept zijn zeker lessen te trekken. De belangrijkste is dat het concept goed werkt. We hebben nog wel te maken met kinderziektes, maar die worden goed vertaald naar robuuste oplossingen en hier wordt hard aan gewerkt.’
Op 15 september spreek je tijdens het Scheepsmotoren Event, dat draait om de weg naar emissieloos varen. Waarom is het in jouw ogen van belang dat mensen daaraan deelnemen?
‘Er zijn veel manieren om te vergroenen en het is soms lastig door de bomen het bos te zien. Er is niet één “silver bullet” die voor iedereen goed werkt. Wat geschikt is en wat niet hangt heel erg samen met het type schip, met de vaarroutes en meer. Het is denk ik van essentieel belang om jezelf zo goed mogelijk te laten informeren op basis van de laatste inzichten en feiten.’
Lees ook: