-
Binnenvaartschipper wint Schuttevaer Motorenquiz driemaal in 14 jaar
De editie 2021 was volgens kenners extreem moeilijk. De topspelers steken er normaal al uren in, nu nog meer. De winnaar van vorig jaar, ex-wtk Adri Siereveld uit Terneuzen, die we spraken over de retournering van de wisseltrofee: ‘Ik ben er al dagen mee bezig. Heel vroeg opstaan en veel denken en nazoeken. En dan nog kom ik er nog niet helemaal uit. Het zou mij niet verbazen als niemand foutloos blijft dit jaar.’
Hij kreeg gelijk. Ook Schumacher maakte een fout. Eentje maar. Gemiddeld beantwoordden de inzenders – en reken maar dat dat niet de eersten de besten zijn – slechts 17 van de 25 vragen goed.
Strikvraag
Het begon al meteen met een flauwe strikvraag. Behoort een anker tot de voortstuwing? Nee natuurlijk niet, dacht een flink deel. Maar een elektromotor bevat wel degelijk een onderdeel dat anker wordt genoemd. Dat maakt zodoende dus deel uit van een dieselelektrische voortstuwing. En dan nog, wie teruggaat in de tijd, stelt vast dat het boeg- en hekanker belangrijk waren om met het schip te manoeuvreren.
Killer
Een onverwachte killer bleek de vraag over de heropleving van een oude trend in de motorenbouw. Gewichtsbesparing was het juiste antwoord. Hoe lichter een schip, hoe zuiniger en schoner. Vroeger was gewicht om andere reden problematisch. De eerste motoren waren zo groot en zwaar, dat ze in oude zeilschepen teveel laadvermogen kostten.
Veel quizzers kozen echter voor ‘temperatuurbeheersing’. Dat is tegenwoordig inderdaad belangrijk in verband met terugdringing van de NOx-uitstoot. Maar vroeger was warmte niet zo’n probleem in scheepsmotoren. Ze waren namelijk eenvoudig te koelen met buitenwater. Veel motoren kregen zelfs zoveel koeling dat ze uitwendig bijna koud bleven.
Trucklobby
Het lijkt er ook op dat de lobby van wegvervoerders is doorgedrongen in de gelederen van Schuttevaer-lezers. De truck werd namelijk als schoonste aangewezen. Foute boel, want een schip heeft voor het vervoer van een ton lading slechts een fractie van de kracht nodig die een vrachtwagen hiervoor inzet. Per tonkilometer is het schip onverslaanbaar wanneer het gaat om energieverbruik en dus milieuvriendelijkheid.
Reglement
En zo volgde de ene na de andere ‘rotvraag’: de sterkste dual fuel-motor, de beste klimaatneutrale aandrijving, hoeveel energie kost wrijving, kan een dieselmotor een ottomotor worden?
Sommige inzenders deden de jury een plezier door hun keuze uitgebreid te beargumenteren of beklaagden zich erover dat ‘niet één antwoord goed was’ en de afbeeldingen te klein waren. Hier verwijst de jury echter naar het wedstrijdreglement: over de vragen en uitkomsten wordt niet gecorrespondeerd.
Gelukkig waren niet alle vragen breinbrekers. De Hüttlin Kugelmotor werd bijvoorbeeld niet aangezien voor een neutronenbom. Op Youtube staat een interessant filmpje over deze veelbelovende uitvinding, die vermoedelijk te laat komt nu de auto-industrie al afscheid neemt van de verbrandingsmotor. Verder is het Miller-principe gesneden koek en motoruitval bij zware slagzij voor niemand een raadsel.
Uitkomst
En als alles dan is nagekeken, dan komt Erik Schumacher voor de derde keer in 14 jaar als winnaar tevoorschijn. Hij won eerder in 2007 en 2017. Zijn bijzondere carrière is wellicht van invloed. Vanuit de zeevaart stapte hij over naar de luchtvaart (gezagvoerder Boeing 747). Ook is hij eigenaar van de getuigde tjalk Janna en binnenvaartondernemer met het droge-ladingschip Jannette. Zelf zegt hij over zijn aanpak: ‘Ik probeer mij in te leven in de maker van de quiz, te begrijpen wat zijn denkpatroon kan zijn geweest.’
Uitreiking
De uitreiking van de wisseltrofee is dit jaar weer in het bijzondere motorenmuseum SHVP in Papendrecht tezamen met 10 van de beste inzenders, die hiervoor binnenkort persoonlijk worden uitgenodigd.
Na de plechtigheid is er een motoren-demonstratie in het museum en gelegenheid om na te praten. De volgende inzenders krijgen een uitnodiging: J. de Koning Gans, Zwartsluis; Ben Hoebeke, Lewedorp; Arnoud Kleijpoel; Leo Bernouw, Vlissingen; Steef Manssen, Amsterdam; Wim Mendelts, Koudum; Adri Siereveld, Terneuzen; Willem Voorhout, Soest; Jan Vellinga, Velsen-Noord; Joost Bergisch, Amsterdam. Bij eventuele verhindering krijgen ook anderen de gelegenheid.
Antwoorden
1. Een anker… (B) is te vinden in een dieselektrische voortstuwing.
2. Bij verbranding van alle brandstoffen komt CO2 vrij… (B) Dit is onjuist.
3. Welk facet uit de beginjaren van de scheepsmotorenbouw is nu opnieuw een trend? (D) Gewichtsbesparing.
4. Afbeelding 1. Wat is dit? (A) Ontwerp van een in theorie zeer efficiënte verbrandingsmotor.
5. Afbeelding 2 toont een motorblok van een… (D) benzinemotor van Bentley.
6. De bovenliggende nokkenas… (C) maakt stoterstangen overbodig.
7. De sterkste dual fuel-motor in de zeevaart levert… (A) 86.950 pk bij 80 omwentelingen per minuut.
8. Bij indirecte inspuiting… (D) komt brandstof eerst buiten de cilinder tot ontbranding.
9. Een viertakt motor… (B) levert slechts eenmaal in de vier slagen kracht.
10. Siliconenolie wordt gebruikt om… (A) schuimvorming in smeerolie tegen te gaan.
11. Afbeelding 3 toont een… (A) driecilinder motor.
12. Afbeelding 4 is een laboratoriummodel van een… (C) kogelmotor.
13. Welke bewering is juist… (D) Scheepsdiesels stoten per tonkilometer minder CO2 uit dan truckmotoren.
14. Een viertakt dieselmotor wordt een ottomotor… (A) wanneer de brandstof al voor de compressieslag in de cilinder wordt gebracht.
15. Afbeelding 5 toont… (A) zuigerkroon.
16. De keuze voor de beste klimaatneutrale aandrijving… (B) hangt sterk af van het vaarprofiel.
17. Wrijving zorgt voor slijtage en kost energie. Hoeveel ongeveer? (D) Wrijving is verantwoordelijk voor circa 23% van onze energieconsumptie.
18. een Al-air batterij levert stroom doordat… (A) de aluminium platen in de batterij snel verpulveren.
19. De hoofdmotor van een zeeschip met zware slagzij valt uit… (C) De hellinghoek zorgde mogelijk voor smeerolie-alarm en uitschakeling.
20. NOx-vorming kan worden beperkt met… (A) het Miller-principe.
21. De eenheid van arbeidsvermogen, pk, werd in 1978 afgeschaft maar stamt uit… (C) de 18de eeuw en is een vertaling van het Engelse hp.
22. Een aanhoudende blauwe walm uit de uitlaat, duidt er meestal op dat… (C) de zuigerveren zijn versleten.
23. Een stuwblok… (A) voorkomt dat de druk van de scheepsschroef de motorfundatie belast.
24. Wat is de functie van een knalpijp? (D) Die dient om uitlaatgas zoveel mogelijk af te remmen.
25. Waarom waren verbrandingsmotoren in de begintijd zo zwaar uitgevoerd? (A) Men had geen idee van de vrijkomende krachten en materiaalsterkte.
Lees ook: