Sluisstewards helpen scheepvaart door drukke zomermaanden

Immers, vanaf een groot schip zijn kleine vaartuigen minder goed te zien. Ook gaat de beroepsvaart vaak sneller. Om de veiligheid op het water te verbeteren zijn op sommige plekken recreatiegeulen aangebracht.

De drukte op vaarwegen en bij sluizen vraagt het nodige van de beroepsvaart. Die hebben op de brug oren en ogen in de rug nodig. Vooral bij sluizen kunnen gevaarlijke situaties ontstaan. Rijkswaterstaat speelt daarop in met de inzet van sluisstewards. Die werken in de zomermaanden vooral op plekken, waar beroeps en recreatievaart samen schutten, of die voor de recreatieschipper lastig te passeren zijn.

Sluis stewards

De sluis stewards hebben geen bijzondere bevoegdheden en kunnen niet dwingend optreden. Dat is voorbehouden aan de sluiswachters. De stewards geven aanwijzingen bij het invaren en wijzen een plek aan. Verder helpen ze bij het aannemen en losgooien van de lijnen en beantwoorden ze vragen. Zo wordt het veiliger en leuker bij de sluizen, aldus Rijkswaterstaat. Waarbij wordt aangetekend dat het aantal geregistreerde ongevallen op de binnenwateren het afgelopen jaar daalde naar 1277, waarvan er 1117 het predicaat ‘niet ernstig’ kregen. Cijfers over aanvaringen tussen beroeps- en recreatievaart worden niet specifiek bijgehouden.

Het is hier gezelliger dan op de weg

De beroepsvaart redt zichzelf prima. Die sluit mooi aan. Heel af en toe moet je vragen of de schroef uit mag. Dat is alles. Met de recreatievaart is het een ander verhaal. Daar moet je flink coachen, helpen. Dat levert de nodige waardering op. Toch is er altijd een enkeling die denkt het zelf beter te kunnen”.

Robin van de Wetering is steward bij Rijkswaterstaat. Samen met zo’n 50 collega’s wordt hij in de zomermaanden ingezet om de drukte bij de grote sluizen in goede banen te leiden. De sluiswachter blijft uiteraard de baas. Van de Wetering is 21 jaar jong en geniet van zijn seizoenswerk.

‘Eigenlijk ben ik evenementen beveiliger. Maar in die branche is nu –door de corona- helemaal niets te doen. Hier bij de Afsluitdijk is het heerlijk werken. Met het mooie weer liggen de sluizen voortdurend vol en is er genoeg actie. Bovendien is het heel zinvol werk. Je bent de mensen echt aan het helpen.’

De jonge Fries staat op de Lorentzsluizen, tussen IJsselmeer en Waddenzee. ‘Voor de amateurschipper een moeilijke plek. Met hoogwater en stevige wind is onze hulp van groot belang. We gaan op de hoge wal staan om te helpen. Anders gaan ze beslist dwars. Verder vertellen we over het verval –uiteenlopend van 15 centimeter tot anderhalve meter- en over de drukte in de havens van Terschelling en Vlieland.’

Hij vertelt over zijn opleiding. Theorie en praktijk op de Oranjesluis in Amsterdam, meevaren op een boot van Rijkswaterstaat en bijscholing van het uitzendbureau. Leuker zijn de verhalen over bijna-ongelukken. ‘Meestal gaat het goed. Maar afgelopen week hadden we vijf storingen met schepen die niet meer vooruit konden. Die trekken we er met de hand uit. Eén daarvan was een platbodem met aan boord een man, vrouw en een paar kleine kinderen. Die redden het niet. Ik ben aan boord gesprongen om af te duwen. Toen lagen we zonder motor in de haven, dan kun je helemaal niks meer doen. Pas na een half uur kwam er hulp.’

Een ander keer stond ik op de kleine sluis. In de grote voeren twee viskotters naar binnen. Die kunnen zichzelf prima redden. Opeens lag er een grote zeilboot plat tegen de kotters, die nog draaiden, aan. Was men door het rode licht gewoon naar binnen gevaren. Ben je toch blij dat het allemaal goed afloopt”.

Schelden aan boord

Verkeersregelaars in het wegvervoer worden vaak slachtoffer van scheldpartijen. Is dat op het water ook zo? ‘Het schelden gebeurt meestal aan boord tussen man en vrouw onderling. Daar moet je niet op ingaan. De mensen zijn vaak gespannen als ze een sluis binnen varen. Zeker bij mensen die voor het eerst een boot huren dreigt het nogal eens fout te gaan. Die mensen hebben vaak een vaarbewijs, maar nul ervaring. Als je dan hulp aanbiedt, voel je de spanning wegebben. Er zijn altijd betweters. Dan krijg je een snauw en kun je geen goeds doen. Ach, dan haal je de schouders op.’

‘Met de beroepsvaart zijn er nooit problemen. Er zijn ook duidelijke regels in de sluis. De beroepsvaart heeft altijd voorrang op recreanten. Als er geschut wordt, gaat de beroepsvaart voorin. Pas als de schroef uit is, mag de recreatievaart erachter. Of, als de schippers voorin het goed vinden, ernaast. De recreatieschippers hebben altijd haast: ze willen er altijd als eerste in en uit. Komt een bootje aanvaren, terwijl de rest op de beurt wacht, probeert die op zeker voor te dringen. Dat, gecombineerd met de spanning, zorgt soms voor de nodige strijd. Toch vind ik het hier veel gezelliger dan op de weg”.

Na het zomerseizoen zit het werk voor de stewards erop en komen ze eerst volgend jaar terug. De man uit Pinjum misschien al eerder: “Ik denk er hard over om sluiswachter worden. Zou mijn vader prachtig vinden. Die is begin dit jaar, na 46 jaar hier sluiswachter geweest te zijn, met pensioen gegaan”.