1. De verenigingen
De vereniging Binnenvaart Logistiek Nederland (BLN) is opgericht met in de statuten:
de Oprichters wensen de belangen van ondernemingen, zelfstandig ondernemers en ondernemersgroepen en betrokkenen bij de nationale- en internationale binnenvaart sector te behartigen door een krachtige, sterke vertegenwoordiging alsmede een eenheid te vormen en wensen dit doel bereiken door een vereniging op te richten;
en
De vereniging heeft ten doel het behartigen van de (collectieve en individuele) sociale, economische, juridische en technisch-nautische belangen van ondernemingen, zelfstandig ondernemers en ondernemersgroepen en betrokkenen bij de sector in de nationale- en internationale binnenvaart. De vereniging beoogt een ketenbrede, efficiënte, effectieve brancheorganisatie te zijn met een breed draagvlak in de binnenvaartsector en een daartoe strekkende adequate belangenbehartiging.
Die formulering maakt het mogelijk om niet alleen varende schippers onder deze vlag te organiseren, maar ook andere betrokkenen bij de nationale- en internationale binnenvaart sector / betrokkenen bij de sector in de nationale- en internationale binnenvaart.
De eerste vraag is dan: hoe breed willen de oprichters dat zien? Koninklijke Schuttevaer (KSV) in de huidige vorm past er niet in, want die vereniging heeft in de statuten staan:
De vereniging heeft ten doel het bevorderen van de belangen van de binnenscheepvaart en voorts al hetgeen in de ruimste zin met een en ander verband houdt, daartoe behoort en/of daartoe bevorderlijk kan zijn.
Het verschil zit in het woord sector. De KSV is breder. ‘Sector’ is een afdeling van het maatschappelijk of economisch leven. De agrarische of primaire sector, de industriële of secundaire sector. De sector binnenvaart is een internationale bedrijfstak. De KSV organiseert echter de binnenvaart, onafhankelijk of men daar bedrijf uitoefent. Het huishoudelijk reglement zegt daarover:
Met het doel van de vereniging wordt onder meer beoogd:
‘het vanuit de visie van de vaarweggebruiker bevorderen op regionaal, nationaal en internationaal niveau van een veilig en vlot scheepvaartverkeer. Dit door:
• bij te dragen aan doelmatige wet- en regelgeving op nautisch en technisch gebied;
• het beschikbaar doen stellen van een adequate haven- en vaarwegeninfrastructuur;
• bijdragen aan de vanuit milieu en maatschappelijk oogpunt noodzakelijke groei van het
vervoer over water;
• het tegengaan van onredelijke voorwaarden of tarieven voor het gebruik van deze
infrastructuur.’
Daarom kunnen van de KSV ook mensen lid zijn, die niet of niet meer in en aan de binnenvaart hun brood verdienen. Door zich te verenigen kunnen de belangen van de gebruikers van de vaarweg beter worden gediend. En omdat eendracht macht maakt, kunnen ook andere gebruikers van de vaarwegen dan de schippers en ondernemingen met eigen schepen zich aansluiten, zoals de opstapschippers en recreatief varende schippers, ondernemingen zonder schepen en verenigingen.
2. De leden
Over leden schrijven de statuten van BLN:
1. De vereniging kent gewone leden, buitengewone leden en geassocieerde leden.
2. Gewone leden van de vereniging kunnen zijn:
ieder natuurlijk persoon, rechtspersoon waaronder doch niet uitsluitend de verenigingen genoemd in lid 6 van dit artikel, niet-rechtspersoonlijkheid bezittende samenwerkingsvorm, die – op bedrijfsmatige wijze – betrokken is bij de binnenvaart.
3. Buitengewone leden van de vereniging kunnen zijn:
ieder natuurlijk persoon, rechtspersoon, niet-rechtspersoonlijkheid bezittende samenwerkingsvorm, overheidslichaam of andere entiteit van welke soort ook, die naar het oordeel van het bestuur niet tot één van de categorieën behoren als bedoeld in het vorige lid.
4. Geassocieerde leden zijn leden van geassocieerde organisaties die geen gewoon of buitengewoon lid zijn van de vereniging waaronder begrepen, doch niet beperkt tot, de B-leden van KSV.
en ook:
Toelating van leden vindt plaats volgens de bepalingen zoals opgenomen in het huishoudelijk reglement.
Dan schrijft het huishoudelijk reglement van BLN:
Een verzoek om toelating als lid moet worden ingediend bij het bureau van BLN onder opgave van de naam van de onderneming, het adres, het telefoonnummer en (indien van toepassing) de totale tonnage van het schip of van de schepen. De aanvraag zal op het voor leden afgeschermde deel van de BLN websiteworden geplaatst. Deze procedure staat onder de verantwoordelijkheid van de algemeen directeur.
Het is pas mogelijk om als niet-ondernemer lid te worden van BLN, als gebruik wordt gemaakt van een discretionaire bevoegdheid van het bestuur, die niet is opgenomen in de statuten of het huishoudelijk reglement.
De praktijk is niet overeenkomstig de theorie. Aanmelding is ook mogelijk via de internetsite van BLN. Wie zich via die internetsite als geassocieerd lid wil aanmelden, kan een streepje zetten in het verplichte veld ‘Bedrijfsnaam’.
Over leden schrijven de statuten van de KSV:
1. Leden van de vereniging kunnen zijn natuurlijke personen die de leeftijd van achttien (18) jaar hebben bereikt en rechtspersonen; zij kunnen bij huishoudelijk reglement in verschillende categorieën worden ingedeeld.
2.Alleen leden zijn leden in de zin der Wet.
3. Juniorleden kunnen zijn zij die nog niet de achttienjarige leeftijd hebben bereikt.
Leden van de vereniging kunnen zijn natuurlijke personen van 18 jaar of ouder of rechtspersonen. Een lid wordt of A- of B-lid. Indeling vindt plaats in de volgende categorieën.
Dan schrijft het huishoudelijk reglement van de KSV:
A-leden
zijn scheepseigenaren of binnenvaart-aanverwante bedrijven zonder schepen die een volledig lidmaatschap wensen. Er is geen nadere onderverdeling.
B -leden
zijn natuurlijke personen bijvoorbeeld zetschippers of matrozen. Ook bezitters van een recreatievaartuig worden in deze categorie ingedeeld. Het is niet mogelijk om eigenaren van een actief beroepsvaartuig als B-lid in te schrijven.
Juniorleden
zijn natuurlijke personen van 18 jaar of ouder.
IA-leden
zijn leden van de internationale afdeling. Een lid van de IA is altijd tevens hetzij A of B-lid, of begunstiger van het hoofdbestuur.
Het huishoudelijk reglement noemt uitdrukkelijk de zetschippers en de bezitters van een recreatievaartuig! Dat kunnen (zelfstandige) ondernemers zijn, maar het hoeft niet.
3. De bevoegdheden
Het meest verrassende in de statuten en het huishoudelijk reglement van BLN zijn echter twee bepalingen:
(1) Behoudens de voorzitter en de vice-voorzitter(s) kan een lid van het bestuur slechts een natuurlijk persoon zijn, die:
a. gewoon lid is van de vereniging; of
b. statutair bestuurder of beherend vennoot is van een gewoon lid van de vereniging; of
c. gevolmachtigde is als bedoeld in artikel 5 lid 5 van een nietrechtspersoonlijkheid bezittende samenwerkingsvorm dat gewoon lid van de vereniging is.
Dat betekent dat in het bestuur uitsluitend leden kunnen zijn opgenomen, die – op bedrijfsmatige wijze – betrokken zijn bij de binnenvaart. Buitengewone leden en geassocieerde leden van de vereniging kunnen geen deel uitmaken van het bestuur. Op die manier wordt een grote groep bestuursleden van de KSV-afdelingen, naar verluidt voor 80% B-lid, uitgesloten van het bestuur van BLN. Effectief kaltgestellt in BLN.
(2) De invloed van de B-leden op het te voeren beleid wordt ook effectief ondergeschikt gemaakt aan die van de ondernemers in de binnenvaart, door de B-leden het stemrecht in vergaderingen te ontnemen.
De statuten van BLN zeggen over de buitengewone leden van de vereniging:
Zij kunnen niet als lid van het bestuur worden gekozen en hebben geen stemrecht in een algemene ledenvergadering, doch hebben een adviserende stem in een algemene ledenvergadering.
Over de geassocieerde leden van de vereniging:
Zij kunnen niet als lid van het bestuur worden gekozen – behoudens ingevolge het bepaalde in artikel 8 lid 3 sub b – en hebben geen stemrecht in een algemene ledenvergadering. Zij hebben het recht om, in persoon of bij schriftelijk gevolmachtigde, de algemene ledenvergadering bij te wonen en daar het woord te voeren.
Er is voor beide groepen dus een mogelijkheid in de algemene ledenvergadering het woord te voeren. Maar dat is voor de geassocieerde leden slechts een heel beperkte mogelijkheid om invloed te kunnen uitoefenen op het te voeren beleid. Want de statuten zeggen:
Zowel gewone leden als buitengewone leden hebben het recht bij de inschrijving als lid ingedeeld te worden bij één van de ledengroepen waarbinnen zij naar het oordeel van het bestuur van die ledengroep zoals bedoeld in lid 3 van dit artikel werkzaam zijn dan wel haar activiteiten verricht.
De B-leden van de KSV worden niet ingedeeld bij een ledengroep en kunnen daar dus niet het woord voeren. Daar zijn de statuten helder over:
Tot de algemene ledenvergadering van een ledengroep hebben toegang en het recht om aldaar het woord te voeren alle leden van de vereniging die tot de betrokken ledengroep behoren. In de algemene ledenvergadering van de betrokken ledengroep hebben stemrecht de gewone leden en de buitengewone leden die tot die ledengroep behoren. In de algemene ledenvergadering van de betrokken ledengroep brengt iedere stemgerechtigde één stem uit.
Hetgeen betekent dat B-leden die in de binnenvaart werkzaam zijn als geassocieerd lid van BLN en zet- of opstapschipper zijn, niets meer te zeggen hebben over besluiten van BLN, te nemen of genomen in de ledengroep, anders dan in de algemene ledenvergadering van BLN zelf. Dit klemt temeer, omdat BLN tracht haar doel te bereiken door:
d. het geven van input aan regionale, landelijke en internationale wet- en regelgevers;
4. Recreatievaart
Het aanvragen van subsidie voor een Automatic Identification System bracht aan het licht dat er minimaal 949 Nederlandse schepen van 20 meter en langer door Nederland varen. Dat is dus nog afgezien van schepen van die lengte, die uitsluitend voor de wal liggen en de schepen die de subsidie niet nodig dachten te hebben. Dat zijn juridisch gezien "grote schepen", vaak historische bedrijfsvaartuigen. Die doen gewoon mee op de vaarweg en ook een afvarende duwbak met vier bakken moet ruimte maken als zo’n schip in de opvaart het blauwe bord zet.
Door het bestand te vergelijken met het Bestand Historische Schepen van de Landelijke Vereniging tot Behoud van Historisch Bedrijfsvaartuig kwam niet alleen aan het licht dat van de eigenaren van die schepen slechts een kwart de subsidie heeft aangevraagd, maar ook dat het samen al gaat om 1684 schepen van 20 meter en langer in de recreatievaart. Potentieel B-leden van Koninklijke Schuttevaer. Daarbij is het stamboek van de skûtsjes nog niet eens inbegrepen.
Kennelijk is tot op heden vergeten, dat er dik 400.000 schepen in de recreatie varen, die net zo goed belang hebben bij het goed functioneren van de vaarwegen en de regelgeving daaromtrent. Economisch gezien is de recreatievaart een aantal keren belangrijker dan de complete Nederlandse binnenvaart.
Ik moet bijvoorbeeld nog maar zien of de minister bij haar standpunt blijft, als de recreatie wordt aangemoedigd deze zomer het huisvuil op de sluis achter te laten. Er wordt al betaald op het woonadres, op de haven en driemaal mag dan scheepsrecht zijn, het is gewoon onrechtmatig driemaal belasting te laten betalen. Een retributie mag maar éénmaal worden geheven, geen drie keer.
5. Conclusie
De schippers die inzetten op Binnenvaart Logistiek Nederland en daarbij de belangen van de B-leden van Koninklijke Schuttevaer veronachtzamen, nemen een heel groot risico. Als de B-leden zich niet meer vertegenwoordigd achten en dus geen invloed op het beleid kunnen uitoefenen, staat hen niets in de weg hun lidmaatschap te beëindigen. Dan blijven alleen de varende ondernemers met één of meer eigen schepen in een clubje over. En als gesteld, die schippers in de recreatievaart zouden voor een groot deel net zo goed B-lid van KSV kunnen zijn en die vereniging vele malen groter maken. Daar ligt nog een markt en een wereld te winnen. Maar dan moet hun invloed op het beleid wel mogelijk zijn. En dat gaat niet via Binnenvaart Logistiek Nederland.
Simon J. de Waard
Stella Maris 03011455
Zoetermeer